Israël melaats verklaren is het domste wat je kunt doen

De laatste jaren is het mode om Israël op een lijn te stellen met het Zuid-Afrika van de apartheid. Palestijnen en een aantal westerse bondgenoten streven dan ook naar een culturele boycot: kunstenaars van alle slag zouden het moeten mijden. Op het moment worden er pogingen aangewend om RadioHead uit Tel Aviv weg te houden. Het is te hopen dat de band deze druk weet te weerstaan want Israel is alles behalve een apartheidsstaat. Het is onjuist om de joodse staat te framen als een soort Zuid-Afrika in het Midden-Oosten.

Niet dat Israël een democratisch paradijs is in een zee van burgeroorlog, dictatuur, onderdrukking en bigotte godsdienstbeleving, zoals de apologeten van de regering Netanyahu graag naar voren brengen.  Het is in strijd met alle internationale regels om in de bezette gebieden Joodse nederzettingen te stichten waarvoor dan Palestijnen moeten wijken. Deze annexatiepolitiek is niet acceptabel en zowel Europa als de Verenigde Staten zouden moeten onderstrepen dat de ontruiming  van al die joodse wijken, stadjes en dorpjes in bezet gebied een basisvoorwaarde is om tot vrede te komen.

Bovendien maakt het Israelische bezettingsregime zich op grote schaal schuldig aan schendingen van de mensenrechten. De documentatie van Amnesty International spreekt boekdelen.

Niettemin is Israel geen apartheidsstaat. In het voormalige Zuid-Afrika hadden alleen de blanken stemrecht en bestond er een officiële ongelijkheid voor de wet. In Israël is dat niet het geval. Daar hebben alle burgers gelijke rechten.

Hun afkomst doet er niet toe. Wel is het zo dat burgers van Arabische afkomst niet in militaire dienst hoeven. Dát loyaliteitsconflict vergt Israel niet van deze burgers.

Van informele discriminatie is uiteraard op grote schaal sprake. Bovendien kent Israel anti-terreurwetten van het soort dat te onzent door types als Wilders worden bepleit: ze maken administratieve detentie mogelijk en daarvan worden juist Israeliërs van Arabische afkomst het slachtoffer. Dat is een kwestie van etnisch profileren waar in Israël zelf de nodige kritiek op bestaat. Dit alles maakt het echter niet tot een apartheidsstaat.

Israël is ook geen koloniaal project. Het is evenmin schildwacht van het westen of de Amerikanen in het Midden-Oosten. Het ontstaan van de staat Israël is het onbedoelde gevolg geweest van Brits dubbelspel tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Palestina maakte toen deel uit van het Ottomaanse rijk, dat de Duitse kant had gekozen. Engelse agenten – van wie T.E. Lawrence de beroemdste was – beloofden de Arabieren steun als zij in opstand kwamen tegen deTurkse overheersing. Dan zou het oude Arabische rijk van weleer, misschien zelfs een kalifaat, hersteld kunnen worden. In diezelfde tijd schreef de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Balfour een kort briefje aan lord Rothschild, bestemd voor de internationale zionistische beweging, waarvan dit de inhoudelijke alinea is

I should be grateful if you would bring this declaration to the knowledge of the Zionist Federation.

Na de val van het Ottomaanse Rijk kwam er van die beloftes uiteraard niets terecht. Frankrijk maakte zich meester van Libanon en Syrië, terwijl Irak, Jordanië en Palestina onder Brits beheer kwamen. Wie wil weten waarom Arabieren weinig vertrouwen in het Westen hebben, moet weten dat dit hier wel maar in het Midden-Oosten niet vergeten is.

In Palestina kwam het meteen al tot onoverbrugbare tegenstellingen tussen de Arabische bevolking en de zionistische immigranten, die al in de Turkse tijd op grote schaal waren binnen gekomen. Het Britse koloniale bewind heeft geprobeerd de vestiging van nieuwe joodse immigranten zoveel mogelijk tegen te gaan. De verhoudingen tussen Londen en de zionisten waren zeer slecht. Er ontstonden zelfs joodse terreurorganisaties zoals de Stern en de Irgoen, die met (bom)aanslagen het koloniale gezag probeerden te ondermijnen. Je kunt op veel manieren benoemen maar een koloniaal project was de joodse immigratie niet. Integendeel. De joodse staat moest zijn onafhankelijkheid juist op het Britse kolonialisme bevechten.

Het is net zo merkwaardig om Israël aan te duiden als een waakhond van het Westen. Als er iets is wat alle Arabieren tégen Europa en Amerika verenigt, dan is dat de staat Israël. Als het erom gaat om zulke waakhonden aan te wijzen, dan zijn Jordanië, Egypte of Saoedi Arabië betere kandidaten.

Europa en Amerika zijn er wel toe overgegaan om het bestaansrecht van de staat Israël te erkennen ondanks de negatieve en kostbare gevolgen die dat heeft voor de stabiliteit en de vrede in het Midden-Oosten. Daar is een complex van factoren voor verantwoordelijk maar aan de horizon van al het denken hierover zijn de schoorstenen van Auschwitz zichtbaar. Arabieren vragen dan terecht waarom zij dan plaats moesten maken voor een Joodse staat en niet bijvoorbeeld de Duitsers maar gedane zaken nemen geen keer. Net zo min als de annexatie van Sudetenland door de Tsjechen of van Silezië en Oost-Pruisen door de Polen en de Russen.

Tenslotte nog een element: Israël definieert zich nog steeds als een tehuis voor alle joden op de wereld. Zij zijn er onvoorwaardelijk welkom. Zij kunnen er zonder problemen het burgerrecht verwerven. De geschiedenis heeft het joodse volk immers geleerd dat het op de wereld minstens één toevluchtsoord moet hebben waar het veilig is. Die plek is de staat Israël. Ik herinner mij nog hoe professor Presser in 1967, nu een halve eeuw geleden, tegen ons op college zei: “Ze hadden er nooit aan moeten beginnen en zeker niet op die plek, maar nu het er is moet het maar blijven”.

Nu het er is, moet het maar blijven. De Israëli zorgen daar zelf voor want het joodse volk zal zich niet meer gewillig naar de slachtbank laten leiden. Het zal zich niet meer aanpassen om erger te voorkomen. Daarom heeft Israël ook het best getrainde leger ter wereld – met atoombommen achter de hand. Dat is een publiek geheim

Vrede in het Midden-Oosten is ver weg. Ze kan alleen tot stand komen, als Israël de bezette gebieden opgeeft, de nederzettingen ontruimt en akkoord gaat met een status van Jeruzalem, waarin ook het Palestijnse recht op deze (on)heilige stad tot uiting komt.

Een terugkeer naar de oude woonplaatsen van nazaten van de Palestijnen die in het kader van de Nakba uit 1948 huis en haarde verloren, zit er niet in. Hier geldt trouwens het bekende adagium: pas op met wensen. Je hebt kans dat ze uitkomen. In de praktijk zullen Palestijnen meer hebben aan een ruimhartige financiële compensatie dan aan een stukje land dat ze met 80 erfgenamen moeten delen.

Elke oplossing waarbij het principe van het tehuis voor alle joden op de wereld onderuit gehaald wordt, zal door Israël niet worden geaccepteerd, ook niet onder de zwaarste druk.

Als de Arabische machten het bestaansrecht van Israël onder deze voorwaarden durfden garanderen, dan zouden zij er waarschijnlijk een krachtige en effectieve bondgenoot bij krijgen in plaats van een storende factor want – nogmaals – een koloniaal project is Israël niet, integendeel. En een apartheidsstaat evenmin. Dat is gewoon niet waar net zo goed als het niet waar was, dat Saddam Hoessein kernwapens had.

Ondertussen is het tragisch om te zien hoe de confrontatiepolitiek van Netanyahu Israël tot een groot ghetto maakt, compleet met een muur erom heen.

Je wordt er niet vrolijk van. Juist daarom hoop ik dat het optreden van RadioHead in Tel Aviv, die hoofdstad van vrijzinnige, tolerant en vredelievend Israël, een daverend succes wordt. Het domste wat je in de huidige omstandigheden kunt doen, is Israël melaats verklaren. Een culturele boycot is koren op de molen van Netanyahu en zijn fanatieke bondgenoten.