Donner, wakker worden!

Ze wonen met z’n zessen in een tweekamerflat van 39 m2 in Amsterdam. Dat is normaal een woning voor een alleenstaande, maar Somaya Cherradi woont er samen met haar man en vier kinderen. De tweeling slaapt bij hen in de slaapkamer. De oudste twee in een stapelbed achter een gordijn in de woonkamer. Niemand zal betwisten dat het beter is als het gezin verhuist naar een grotere woning. Maar die grotere woning krijgen ze niet. Sinds 1 januari moeten corporaties namelijk 90 % van hun woningen verhuren aan huishoudens met een inkomen dat lager is dan 33.614 euro per jaar.

Somaya die werkt als servicedeskmedewerker en haar man verdienen net teveel voor een sociale huurwoning. 33.000 euro is geen extreem hoog inkomen. Het is modaal. In het programma De Ombudsman portretteren we ook een man en een vrouw die nog bij hun ouders wonen en willen samenwonen. Hij is stratenmaker, zij werkt bij een soort Tafeltje dekje. Toch verdienen ook zij net teveel om voor een sociale huurwoning in aanmerking te komen. De derde geportretteerde is een gescheiden psychiatrisch verpleger. Hij woont de helft van de tijd op 30 m2 met zijn twee kinderen.

De inkomensgrens is op last van Brussel tot stand gekomen, maar het gekke is dat die Europese grens niet geldt in Duitsland, Ierland of Griekenland. Alleen in Nederland. De inkomensgrens is ingesteld naar aanleiding van een klacht van Nederlandse vastgoedbeleggers bij de Europese Commissie. Zij vonden dat er sprake was van oneerlijke concurrentie. Corporaties kunnen met behulp van een overheidsgarantie goedkoop geld lenen. Dat kunnen vastgoedbeleggers niet. Europa gaf hen gelijk. Daarom is besloten dat corporaties alleen woningen mogen verhuren aan lage inkomens. Maar wat is een laag inkomen? Daar mocht Nederland zelf een voorstel voor doen. Nederland heeft bij de onderhandelingen te laag ingezet en daarvan zijn nu honderdduizenden huishoudens de dupe. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft dat voor de zomer ook onderkend. In een motie is minister Donner opgedragen om naar Brussel te gaan om te onderhandelen over een verhoging van de inkomensgrens.

Donner heeft ruim twee weken geleden toegezegd dat hij wel iets wil proberen te regelen voor ouderen en mensen met een zorgindicatie, maar hij wil niet de boer op in Brussel voor een algemene verhoging van de inkomensgrens. Hij blijft volhouden dat er geen probleem is. Volgens hem kunnen mensen als Somaya gewoon terecht bij corporaties. Die moeten 90 % van hun woningen verhuren aan de doelgroep, maar de resterende 10 % mogen ze vrij toewijzen. Maar volgens Ronald Paping, directeur van de Woonbond is dat niet genoeg. Die tien procent gaat op aan mensen met een urgentie vanwege stadsvernieuwing of een medische urgentie. Veel corporaties wijzen mensen met een te hoog inkomen categorisch af. Somaya en de anderen kunnen ook niet terecht op de vrije huurmarkt. Er zijn namelijk nauwelijks woningen met een huur tussen de € 652  (de maximale huur van een sociale huurwoning) en de € 850,-.  Mensen met een laag middeninkomen kunnen duurdere huren niet betalen. Ze kunnen evenmin een hypotheek krijgen voor koopwoningen in dat segment. Ze zijn te rijk voor sociale huur, maar te arm voor de vrije huur en de koopmarkt.

De woonbond heeft berekend dat op termijn zo’n 600.000 huishoudens tussen wal en schip vallen. De bond wil daarom dat de grens wordt verhoogd naar 43.000 euro bruto per jaar. Inmiddels is ook een kwart van de corporaties tot de ontdekking gekomen dat ze deze groep niet aan hun lot kunnen overlaten. De woonlinie in Zaltbommel verhuurt gewoon wel woningen aan de lage middeninkomens. Volgens directeur Peter van den Heuvel is dat noodzakelijk om te voorkomen dat de doorstroming tot stilstand komt. Als mensen niet naar een passende (grotere of kleinere) sociale huurwoning kunnen, blijven ze zitten waar ze zitten. Zo komt er ook geen ruimte voor anderen. Andere corporaties hebben trucs bedacht om deze lage middeninkomens toch een sociale huurwoning te kunnen aanbieden. Ze verhuren een woning voor 653 euro (net boven de sociale huurgrens). Vervolgens bevriezen ze de huur, zodat de huur een jaar later als de huurgrens is aangepast aan de inflatie weer geldt als sociale huurwoning. Maar de meeste corporaties voeren de regels wel gewoon uit.

Het betekent dat Somaya Cherradi veroordeeld is om nog jaren te wonen in haar veel te kleine appartement. De kinderen zullen daar opgroeien. Straks woont ze er met vier tieners. Dat is niet te doen. Ze vreest dat ze straks kinderen bij familie onder moet brengen. Dat idee maakt haar wanhopig. Zo ver mogen we het niet laten komen. Donner is zo’n beetje de enige in het land die niet ziet dat het zo niet kan. Het is tijd om hem wakker te schudden. Donner moet naar Brussel om de inkomensgrens te verhogen. In onze reportage (vrijdag 30 september, 20.50 u Ned 2) laten we dan ook de ene wekker na de andere afgaan. We roepen kijkers ook op om mee te doen. We hebben een actieposter gemaakt die iedereen kan downloaden (ombudsman.vara.nl) en voor zijn raam kan hangen. Voor mijn raam hangt hij al. Donner wakker worden. Ook Jan Modaal heeft recht op sociale huur. Tijd om naar Brussel te gaan.