Draagvlak onder een klimaatakkoord vereist nieuwe Kamerverkiezingen

Het is een beetje een bizarre naam voor een ministerieel vergadercircus om een klimaatakkoord dichterbij te brengen: cockpitoverleg. Dat brengt bij onbevangen waarnemers een glimlach op de lippen net als wanneer ze voor hun geestesoog al die vliegtuigen zien landen volgeladen met deelnemers aan de grote conferentie in Katowice. Ergens denk je dan – klinkt de kern van de zaak niet tot de hoge heren door als ze met zulk taalgebruik aankomen en met zulk gedrag. Neem dan de trein en bespreek de onderlinge afstemming en de standpuntbepaling in de coupé in plaats van op kantoor. Bij het klimaatakkoord behoort immers een radicale gedragsverandering. Geef dan het goede voorbeeld.

Ondertussen zit zo´n klimaatakkoord er dit jaar niet meer in. Eigenlijk zou er – zoals het in afschuwelijk jargon heet – voor oudejaar een klap op moeten worden gegeven maar dat zal hoogstwaarschijnlijk niet gebeuren. De uiteenlopende klimaattafels, die onder de aegis van supervoorzitter Ed Nijpels zich helemaal het schompes hebben vergaderd komen met zulke impopulaire oplossingen dat de regeringspartijen er haar vingers niet aan willen branden. De cockpit probeert voor het te laat is de voetangels, de klemmen, de hete aardappels en de zure appels uit zicht te lullen. Allemaal zonder dat er pottenkijkers aan te pas komen. Het is diep- en diep ondemocratisch.

Er wordt nu al gesuggereerd om dat hele klimaatakkoord en in ieder geval de concrete uitvoeringsvoorstellen over de verkiezingen voor de provinciale staten heen te tillen. Dat is een verregaande vorm van kiezersbedrog. De energietransitie is de meest formidabele taak waar Nederland voor staat sinds de wederopbouw, zegt premier Marc Rutte terecht. Het is dan onacceptabel om de het volk om vertrouwen te vragen zonder dat het weet wat het dan te wachten staat. Zo´n vertrouwen verdien je dan per definitie niet.

Geen simpel ja of nee Er zijn vele wandelpaden en fietsroutes die naar het Rome van een klimaatneutraal Nederland leiden. Een groot aantal maatregelen zullen gedicteerd worden door de techniek maar net zo veel keuzes en dilemma´s zijn niet technisch maar politiek. Dan hangt het van je levensbeschouwing af welke kant je op wil. Zoveel mogelijk privé of zoveel mogelijk collectief vervoer? Hoe worden de kosten verdeeld? Enzovoorts. Zelfs als Nederland een bindend referendum kende, dan was deze vraag te ingewikkeld om met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ te worden beantwoord. Nogmaals: het gaat om een titanenkarwei dat alleen met de wederopbouw te vergelijken is. Je zou zelfs kunnen zeggen: het lijkt niet op wederopbouw. Het is wederopbouw. Of: Nederland moet opnieuw uitgevonden worden.

Dat kan niet zonder een helder mandaat van de kiezers. Anders komt inderdaad de volksopstand die CDA-leider Buma zo vreest. Er is maar één manier om dit te voorkomen. Als straks dat klimaatakkoord er ligt en de verschillende routes bekend zijn, dient de regering nieuwe verkiezingen uit te schrijven met als inzet het klimaatakkoord en de uiteenlopende manieren waarop de partijen het willen realiseren. Alleen via het stemhokje kan draagvlak tot stand worden gebracht voor deze gigantische taak. En gewoon omdat anders de democratie in Nederland geen knip voor haar neus waard is. En omdat eerlijke politici de koers van een land niet fundamenteel veranderen voor zij het gevoel van hun achterban hebben gepeild.

Cc-foto: Sjaak Kempe