Drachtige koeien en slachthuizen

Iedereen die de horrorbeelden heeft gezien van het mishandelen van varkens in het slachthuis van Diest, na een ellendig leven te hebben gehad in de mestfabriek waar de dieren tegen zo laag mogelijke kosten zo snel mogelijk vetgemest worden, was hevig (en terecht) verontwaardigd. De beelden brachten weer de standaardreacties teweeg: excuses slachthuis, verbeteren situatie en verscherpt toezicht.

Vaak wordt nog een enkele medewerker ontslagen en/of vervolgd en in Nederland wordt direct door de sector en de NVWA aangegeven (ja echt, dit zijn 2 verschillende organisaties, althans dat wordt beweerd) dat dit soort situaties in Nederland niet voorkomt, want er is toezicht en elk dier wordt, voordat het gedood wordt, levend gekeurd. Nog eens wordt door de sector extra benadrukt dat het dierenwelzijn hoog in het vaandel staat. Alles wordt in het werk gesteld om de burger maar gerust te stellen, met als enig doel om de verkoop van het dagelijkse stukje vlees niet in gevaar te brengen.

Laat ik vooropstellen dat ook in het Belgische slachthuis toezicht is en dat het gewoon Europese regelgeving is die verplicht dat dieren altijd levend moeten zijn gekeurd alvorens ze mogen worden geslacht. Ook in België oreert de sector dat dierenwelzijn van groot belang is. Dus dat dit de argumenten zijn om te onderbouwen dat soortgelijke situaties niet in Nederland zouden voorkomen en dat wij het qua dierenwelzijn goed op orde hebben, is niet erg steekhoudend en doen mij juist het tegenovergestelde vrezen. Een vrees die helaas steeds weer bewaarheid wordt, want een dier is tot een ding verworden in de industrie, waar in zo’n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk geld aan verdiend moet worden.

Dit houdt in dat het financieel erg prettig is voor de eigenaar als een dier voor de slacht zo zwaar mogelijk is. Zwangere dieren zijn per definitie zwaarder, ook door de veranderde hormoonhuishouding. Dus dan zorg je ervoor dat een dier, voordat zij geslacht wordt, zo lang mogelijk zwanger is met alle gevolgen van dien voor het kalfje. Dus kassa. Logisch nietwaar?

Is dat dan niet verboden, kun je je afvragen. Het schokkende antwoord is dat dit niet verboden is. Het is alleen verboden om koeien te transporteren waarvan de dracht meer dan 90 procent is gevorderd.

Om het even in perspectief te zetten: een baby is levensvatbaar vanaf 6 maanden, dus vanaf 60 procent van de zwangerschap. In het verlengde hiervan kan gesteld worden dat een kalfje in principe ook levensvatbaar is vanaf 60 procent. Het Is natuurlijk in dit geval juist niet de bedoeling dat het kalfje het overleeft. Het diertje dient alleen om de moeder zwaarder te laten worden, verder niets. Het kalfje moet gewoon overlijden.

Dat de World Organisation for Animal Health (OIE) al richtlijnen opgenomen heeft om het lijden van het kalfje in het slachthuis zoveel mogelijk te beperken, maakt duidelijk dat het geen incident is maar standaardpraktijk. Alleen in Nederland zijn in 2016 zo’n 510.000 koeien geslacht. Stel dat hiervan 75 procent zwanger is (ik ga aan de lage kant zitten), dan zijn er afgelopen jaar minimaal 310.00 kalfjes een ellendige zinloze dood gestorven.

Volgens Magreet Steendijk, senior inspecteur bij Eyes on Animals, stikken de kalveren nadat ze uit de dode moederkoe worden gehaald. Dat kan wel twintig minuten duren. Hoe ziek kun je zijn als sector?

Eyes on Animals vroeg, via een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB), de gegevens op van de inspecties van dierenartsen van de NVWA tussen januari 2014 en 2015. Het resultaat is ronduit schokkend. In totaal zijn in 267 gevallen overtredingen geconstateerd. Daarop werden 258 schriftelijke waarschuwingen uitgedeeld. Waarschuwingen worden gegeven bij de eerste overtreding. Wanneer het nog een keer gebeurt, volgt vaak een boete, maar dus blijkbaar niet eens in alle gevallen.

En om wat voor een soort overtredingen gaat het dan? 216 dieren hadden meer dan 90 procent van hun draagtijd erop zitten. Onder deze dieren bevond zich ook een schaap dat in het slachthuis begon met aflammeren. De draagtijd bij koeien varieerde van 90 tot 100 procent. Er was zelfs een koe die op 104 procent van haar draagtijd zat. Dierenartsen in het slachthuis constateerden volgroeide kalveren, in sommige gevallen zelfs tweelingen.

52 dieren werden binnen 7 dagen na de bevalling vervoerd. 10 koeien waren door het recente afkalven ook niet ‘transportwaardig’. De dieren waren ziek en hadden pijn.

Naast schriftelijke waarschuwingen is maar in 8 gevallen een rapport van bevindingen opgemaakt en op basis daarvan werden slechts 5 boetes uitgedeeld. Zoals 1500 euro voor een veehouder waarvan de koe vlak na afkalven was afgevoerd. Hij had bewust haar doodgeboren kalf bij een ander dier opgegeven zodat hij de moederkoe kon afvoeren.

Ook werd een boete uitgeschreven van 750 euro voor een melkveehouder die 2 koeien had afgevoerd die over 90 procent van hun draagtijd waren. 5500 euro boete ging naar een melkveehouder die een ziek dier heeft vervoerd (hij heeft haar dus niet passend verzorgd) dat over 90 procent van haar draagtijd en dus hoogdrachtig was. Hij had verder medische info achtergehouden (op het VKI formulier overal nee ingevuld). Dus 3x in overtreding. En er was 1500 euro voor een melkveehouder die een ziek dier vlak na afkalven heeft vervoerd. Zij was zelfs zo ziek dat ze ongeschikt was voor humane consumptie. Hij had al eerder ook een waarschuwing gehad.

Verder is er 1 rapport opgemaakt over een boer die twee hoogdrachtige koeien had afgevoerd waarvan hij beweerde niet te weten dat ze zwanger waren. Voor zover ik uit de documenten kan afleiden is er geen boete uitgeschreven.

De veehouders zelf wassen hun handen natuurlijk in onschuld. Ze hadden het dier gekocht om vet te mesten, of de vorige veehouder/veehandelaar had beweerd dat het dier gust was (niet drachtig). Ze hadden de inseminatie niet genoteerd en wisten hierdoor niet dat ze hoogdrachtig was, enzovoort, enzovoort…

Conclusie? Meer dan 75 procent (lage inschatting) van de koeien gaat drachtig naar de slacht. Alleen als de dracht over de 90 procent is word er door dierenartsen van de NVWA melding van gemaakt. De kalveren stikken als ze uit de buik van hun geslachte moeder zijn gehaald en dat kan wel 20 minuten duren. De kans dat je als veehandelaar een boete krijgt is uiterst klein (5 boetes in 2 jaar tijd). Veel kalveren met een draagtijd van minder dan 90 procent sterven, terwijl hun dode moeder al aan de vleeshaak hangt.

Welkom in Nederland. Het land waar we ontzettend trots mogen zijn op onze vee-industrie…