Durf de toekomst te herstellen

De krankzinnige wens van de Noorse schutter is om de geschiedenis in te gaan als iemand die de politieke koers van zijn land veilig wilde stellen. De enige manier om die wens niet in vervulling te laten gaan is om de omgekomen jongeren niet te laten verworden tot een terroristische statistiek. De Noorse jongeren hebben de moed gehad het te hebben over politieke thema’s die zij zelf belangrijk vinden: multiculturele tolerantie, internationale verantwoordelijkheid en een sociale samenleving. Met andere woorden: zeshonderd mensen die het niet wilden hebben over de islamisering. Waarom hebben wij het er dan wel over?

In Nederland is de afgelopen dagen afwisselend op het drama in Noorwegen gereageerd. Zo werd het enigszins clichématige “Wij zijn allen Noren”, vaak herhaald, maar werden ook verschillen tussen Nederland en Noorwegen benoemd. Enerzijds zou Nederland het islamdebat te hard voeren en de toon moeten matigen, anderzijds zou Noorwegen zich nog in een “pre-Fortuyn” stadium bevinden, waardoor het Islam-debat nog niet op Hollandse wijze gevoerd kan worden. Juist dit Hollandse “beestje bij zijn naam noemen”, zou mogelijk escalatie en geweld kunnen voorkomen.

Wat uit al deze reacties spreekt is dat de poging van een gestoord individu om een gehele sociaaldemocratische generatie uit te roeien, het inmiddels vertrouwde islamiseringsdebat in Nederland weer eens op de voorgrond zet. Daarbij heeft de daad van de blonde Noor zelfs verwantschap met Noorwegen op het islamiseringsterrein blootgelegd. “Wij zijn allen Noren”, want zowel Noorwegen als Nederland heeft te maken met nieuwkomers en nieuwe dreigingen die de identiteit van het eigen land dreigen te veranderen en extremisme in de hand werken. Het verschil is echter dat in “post-Fortuyn” Nederland deze ontwikkelingen al jaren gepaard gaan met een verkrampte en nostalgische angstpolitiek. Zo schermen zowel links als rechts met het “oude” Nederland, een land waar de Nederlander nog zijn buren kon verstaan, de sociale zekerheid nog eerlijk was, kinderen veilig op straat speelden en Europa niets te zeggen had. Daarbij volgen politici direct het angstige getweet, de doodsbedreigingen en het geschreeuw van een aantal maatschappelijk teleurgestelde en nostalgische Nederlanders, en reageren daar op door middel van optredens in de Kamer en (versterkt) lawaai in de media. Met als gevolg dat politici die ruim 20 jaar het Binnenhof niet hebben verlaten de multiculturele samenleving dood of mislukt verklaren, en het publieke debat gedomineerd wordt door alle mogelijke (politieke) kogels van links of van rechts. De angsten van links en rechts zijn dezelfde, alleen de oplossingen verschillen.

Het is juist dit politieke klimaat dat in Nederland de jongere generaties dreigt te vervreemden. Veel jongeren herkennen zich niet in het nostalgische Nederland van leverworst en hazelnootadvocaat. Zij hebben nog nooit een Elfstedentocht meegemaakt, zijn niet verbaasd dat rapper Ali B met Brechje is getrouwd, en hebben betere voetballers gezien dan Johan Cruijff. De nieuwe generaties zijn opgegroeid in het Nederland dat in het politieke debat niet langer Nederland genoemd mag worden, want wij houden van Holland. Ook is door sociale media, reizen, stages en studies in het buitenland de eenzijdige focus op Nederland voor deze jongeren steeds kleiner geworden.

Deze verwijdering van het nostalgisch Holland dreigt echter ook een kleinere actieve betrokkenheid voor politiek met zich mee te brengen. Het is vaak gesteld dat jongeren vandaag politiek absent en passief zijn. In deze tijd veronderstelt men met een simpele klik op de “I Like”-knop zich politiek activistisch te hebben opgesteld. Het resultaat is direct voor 500+ vrienden zichtbaar, de achterliggende, wellicht diepere verklaring voor de keuze wordt hierbij door diezelfde hoeveelheid vrienden gewoonweg ter kennis aangenomen.

Des te bijzonder is het daarom dat in Noorwegen bijna 600 jongeren er deze zomer voor kozen om bijeen te komen om, zoals zij dat zelf stelden, hun toekomst weer te herstellen en hier een eigen plaats in op te eisen. Islamiseringsgolven of immigratiewetgeving waren niet op de agenda te vinden. De uitgangspunten van deze jongeren hadden niets te maken met xenofobie of de geperverteerde vrijheid van meningsuiting, maar alles met de echte taboes van deze tijd, zoals het geloof in de multiculturele samenleving, een pro-Europese koers, en een sociale en inclusieve samenleving. De Noorse jongeren waren zo dapper om de maatschappelijke uitdagingen positief tegemoet te treden en te breken met angstige en nostalgische krachten in het politieke debat. En zo hoort het. Het is de taak van jongeren om taboes te doorbreken, eigen leiders naar voren te schuiven en zo de eigen toekomst vorm te geven. Een toekomst die niet gekaapt wordt door doemdenken maar geleid wordt door een verlangen een beter morgen te creëren, in plaats van het krampachtig vasthouden van het verleden. Laat dit de les zijn die wij uit het grote drama van Noorwegen trekken. Laat dit het debat zijn dat wij voeren. Pas dan zijn wij allen Noren.