Dwing de politiek over verarming te praten

Er is een thema dat de meeste partijen krampachtig uit de verkiezingsstrijd zullen houden met demagogische taal over veiligheid, de islam, integratie en gepraat over het broos herstel waar we nu met zijn allen zuinig op moeten zijn. Dat is de verslechtering van de positie der werknemers. Door de gedeeltelijke ontmanteling van de werkloosheidsvoorzieningen wordt hun onderhandelingspositie sterk verzwakt.

Ondertussen doen werkgevers wat zij kunnen om hun personeel zo uitwisselbaar en vervangbaar mogelijk te maken. Vooral jongeren betalen daarvoor de prijs: zij moeten blij zijn met korte en vaak slechte contracten. Elke vorm van vastigheid is voor velen een vrome wens. Tegelijkertijd zien steeds meer mensen zich het zzp-schap in gedrongen. Een zzp’er, een zelfstandige zonder personeel, is iemand die alleen zijn werkkracht en zijn vakkennis in de aanbieding heeft. Dat heette vroeger een proletariër.

Dubbeltje op welke rang dan ook Het dictaat van V&D om de lonen te verlagen als antwoord op kennelijk falend ondernemerschap is onderdeel van een trend. Talloze werknemers in de zorg kunnen erover meepraten. Zij moeten kiezen tussen slechte contracten of ontslag. Dat komt omdat de gemeentes, de opdrachtgevers aan de zorgbedrijven, voor een dubbeltje op welke rang dan ook willen zitten, als de belastingbetaler maar zogenaamd gespaard wordt.

Zo dragen overheid en politiek actief bij aan de verslechtering van de arbeidsvoorwaarden. Je gooit als bestuurder trouwens hoge ogen als je ambtenaren op straat gooit.

Stokken tussen de benen De oudedagsvoorziening staat op instorten. Door al die korte contractjes krijgen hele generaties geen kans om pensioen op te bouwen. Wie dit nog wel kan, ziet zich door de maatregelen van het kabinet spectaculaire stokken tussen de benen geworpen. Tegelijkertijd schrijden automatisering en robotisering zo snel voort, dat nu ook geschoolde arbeid – vaak van hoog niveau – door machines kan worden gedaan. Daardoor worden de middengroepen rechtstreeks in hun bestaansmogelijkheden bedreigd. Ook het 3D printen belooft voor hen weinig goeds.

Conclusie: voor grote groepen van de bevolking ligt verarming in het verschiet. Dat zal zeer ontwrichtende gevolgen hebben voor de samenleving. Veel mensen gaan ervan uit dat dit alles onvermijdelijk is. Het feest is voorbij, zeggen ze, bijna met genoegen. De buikriem moet worden aangehaald. Het leven is geen luilekkerland.

IJzeren eeuw Allemaal tot je dienst. Er zijn best argumenten om aan te nemen dat de grote tijden hier in Europa voorgoed voorbij zijn en dat er niets anders opzit dan ons aan te passen bij de levensvoorwaarden van een ijzeren eeuw. Maar we moeten de Haagse politiek hier niet mee laten wegkomen. We willen de komende maanden niet met ze praten over integratie en veiligheid. We willen het hebben over de verarming die zovelen van ons bedreigt.

We eisen hun analyse van de situatie. We willen weten of ze een remedie hebben. Of dat ze liever anderen de schuld geven van dit probleem, danwel ervan uitgaan dat burgers het zelf uit moeten zoeken en als dat fout loopt, jammer dan. Of – tenslotte – ze zich verliezen in loepzuiver ontkenningsgedrag. Al was het alleen maar omdat een samenleving die steeds meer mensen steeds minder te bieden heeft, moeilijk te verdedigen is. Hoeveel repressie en controle je er ook op loslaat. Hoe goed je er ook in slaagt om de aandacht van je werkelijke zwakte af te leiden. 

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)