'Educate your sons' raakt maar een deel van het probleem

Ik ben feminist, en vind dat iedereen dat zou moeten zijn. Ik zal op elke mogelijke manier strijden voor radicale gelijkwaardigheid, te beginnen aan de eettafel met mijn zoon (8) en dochter (6). Tot zover twee statements die voor mij voelen als open deuren, ik kan mij eigenlijk niet voorstellen dat mensen het níet eens zijn met het toedichten van gelijke waarde aan de verschillende seksen. Toch is dat een blik die ik nu mis als het gaat over de uitzending die Tim Hofman met zijn programma BOOS maakte over het machtsmisbruik en seksueel overschrijdend gedrag op de werkvloer bij talentenjacht The Voice.

Het lijkt wel alsof het besproken wordt trouwens, wanneer het gaat over de opvoeding van onze zonen. Zo gaat er online veelvuldig een plaatje rond met drie pakkende woorden in kapitalen erop: ‘EDUCATE YOUR SONS’. Hang hem op een tegeltje in ieder huishouden waar jongens opgevoed worden en het komt goed, zo lijkt het. Komiek Korneel Evers vat het op Twitter ook mooi samen: ‘Ik was door dit soort verhalen stiekem altijd blij dat ik geen dochters heb. Nu realiseer ik dat ik 2 zoons heb, dus dat ik juist aan de bak moet als opvoeder.’ En zelfs een medewerker van Slachtofferhulp Nederland lijkt hét antwoord paraat te hebben, wanneer hij op radiozender NPO 3FM gevraagd wordt naar de oplossing voor het probleem waar vooral vrouwen mee te maken krijgen. “Ik denk dat het begint bij opvoeding, dat we vooral onze jongens moeten opvoeden. Dat het niet oké is om grensoverschrijdend gedrag te plegen en dat je er altijd voor zorgt dat seks met wederzijdse goedkeuring plaatsheeft.”

Ook dat zijn dingen waar je het eigenlijk niet mee oneens kan zijn, en ik wil ze dan ook niet zomaar van tafel vegen. Maar ze raken wat mij betreft niet de kern, het zijn maatregelen als mondkapjes dragen of afstand bewaren. Ze helpen en dragen eraan bij om de gevolgen van het probleem in te dammen, maar veranderen niets aan de sociale en maatschappelijke constructen die eraan ten grondslag liggen. Nog één vergelijking: het anders opvoeden van onze zonen dringt slechts door tot de opperhuid, terwijl de naald veel dieper moet doordringen om een blijvende verandering teweeg te brengen. Wat die verandering moet zijn kom ik zo op, want ik wil eerst benadrukken dat dit mijzelf als vader niet vrijpleit van een belangrijke taak als opvoeder.

Sterker nog, de gelijkwaardige opvoeding voer ik in de ogen van sommige mensen vrij ver door, vandaar ook het woord radicaal in de eerste alinea. Toen mijn dochter een step wilde hebben net als haar broertje, kocht ik niet het door haar zo vurig gewenste roze model maar een zwarte. En terwijl niet zij maar haar broer door vriendjes aangestoken werd met een liefde voor Star Wars, was juist zij het die van mij voor haar verjaardag een lichtzwaard kreeg. Het zijn zomaar twee van vele voorbeelden die aangeven wat ik als ouder probeer te doen, naast natuurlijk het letterlijk uitspreken van normen en waarden die gelijkwaardigheid, zelfbeschikking en consent benadrukken. Maar al mijn woorden van gelijke strekking ten spijt, ik kan niet opboksen tegen dat echte probleem waar ze elke dag aan blootgesteld worden.

Zelfs al zou ik ze achttien jaar lang elke dag in ieder contactmoment volledig gelijk behandelen en beleren, dan is dat namelijk niet de enige opvoeding die ze krijgen. Als thuis de televisie aan staat met een voetbalwedstrijd, kiest de NOS of RTL negen van de tien keer voor een wedstrijd met mannen. Wanneer we naar Formule 1 kijken zit mijn zoontje enthousiast te juichen voor Max Verstappen in zijn strijd tegen andere mannen en mijn dochter juicht aardig mee, maar stiekem is ze vooral sinds een paar seizoenen teleurgesteld dat die twee roze auto’s van Racing Point niet meer rondrijden. Na de presentatie van het nieuwe kabinet vertelde mijn zoontje enthousiast dat hij op school had geleerd dat er evenveel vrouwen als mannen in zaten, maar de verhoudingen in de kamer zelf en bij de staatssecretarissen hadden ze gemakshalve maar even buiten beschouwing gelaten. En zodra hij op de leeftijd komt dat hij kranten en websites leest, zou hij al dan niet bewust zien dat die mannen worden geprezen om hun imposante staat van dienst en de vrouwen beoordeeld op het dragen van een handtasje en een verleden als zangeres en ‘ex-hockeybons’.

Politiek, bedrijfsleven, media en de sportwereld, allemaal zijn ze verantwoordelijk voor het beeld dat mannen en vrouwen niet gelijkwaardig zijn. Dáár moet de radicale verandering in opvoeding doorgevoerd worden. Want als mijn zoon later op de werkvloer vanuit welke opwelling, kortsluiting of oerdrift dan ook, overweegt om zijn hand op een vrouwenheup te leggen of erger, is dát namelijk het ingesleten patroon waardoor hij tot actie over zou kunnen gaan in plaats van zich in te houden. Het enige wat ik dan kan hopen, is dat mijn gesprekken aan de eettafel genoeg in de weegschaal hebben gelegd om dat enorm scheve evenwicht binnen de maatschappij een beetje in balans te brengen.