Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Edward Snowden heeft een betere film verdiend

  •  
29-05-2015
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Citizenfour is een belangrijke film, maar we komen niets te weten wat een goede krantenlezer niet al wist
Aan lof ontbreekt het niet voor Citizenfour. De film won de Oscar voor Beste Documentaire en oogstte afgelopen week in de Nederlandse dagbladen meerdere vijfsterrenrecensies. Daardoor zag ik de film wellicht met iets te hoge verwachtingen en viel hij een beetje tegen.
In 2013 besloot CIA-analist Edward Snowden naar de media te lekken dat de Amerikaanse overheid wereldwijd digitale data van burgers aftapt en opslaat. Hiervoor sprak hij in het geheim af in Hongkong met Guardian-journalisten Glenn Greenwald en Ewen MacAskill en documentairemaakster Laura Poitras, die alle gesprekken in een grauw hotelkamertje vastlegde op camera. In Citizenfour zien we deze sensationele opnames gecombineerd met journaalbeelden die de globale fall-out van de onthullingen en de gevolgen voor Snowden en de journalisten zelf reconstrueren.
Intimideren Citizenfour gaat om een ongelofelijk belangrijk issue dat mij persoonlijk erg bezig houdt: het recht op privacy. De film maakt duidelijk dat surveillance niet louter wordt gebruikt om terroristen op te sporen maar ook wordt ingezet om activisten, protestbewegingen en dissidente denkers te intimideren en economische belangen te beschermen. En, zo voel je tussen de regels door, omdat het de aard van het systeem is. De staat is een oncontroleerbaar monster dat van nature zich macht toe-eigent.
Dit onderwerp krijgt een meerwaarde doordat regisseuse Poitras zelf slachtoffer is van NSA-praktijken. Nadat ze de kritische documentaires My Country, My Country en The Oath had gemaakt over de Irak-oorlog en Guantanamo, werd ze constant door de autoriteiten verhoord en belemmerd bij reizen. Zo erg dat ze genoodzaakt was om haar land te verlaten om haar werk voort te zetten. Citizenfour is dus zonder meer een belangrijke film.
Onthullingen Waarom is het geen betere film? Omdat Citizenfour voor een film over onthullingen niet echt onthullend is. We komen niets te weten wat een goede krantenlezer niet al wist. Ook vertelt de film weinig over wie Edward Snowden is en wat hem drijft. De beelden in de hotelkamer hebben natuurlijk een krachtige actualiteitswaarde. Er zijn een paar momenten waarop de paranoïde sfeer daar tot leven komt. Maar over het algemeen mist de film het inzicht in de details en eigenaardigheden van de moderne journalistiek om het de All The President’s Men van de documentaire te maken.
De sleutel tot het probleem is dit: wat Poitras ging filmen in Hongkong was een spectaculaire journalistieke onthulling, niet de basis voor een goede film. Als er door Citizenfour uitgebreid wordt gepraat in de media, de politiek en de kroegen over Snowdens onthullingen, dan heeft deze film zijn waarde bewezen. Maar het blijft een film waarvan je blij bent dat je hem gezien hebt, niet dat je hem ziet. 
Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter

Meer over:

opinie, lekker
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.