Een brood van 115 gulden

Dom Nederland slaapt de laatste dagen rustiger dan anders. Over een paar dagen – zo verwacht men in die hoek – mislukt de laatste grote Europese crisisconferentie en dan komt fijn de gulden terug, al dan niet als kloon van een herrezen D-mark. Deze gulden – denkt dom Nederland – wordt dan een spijkerharde munt met een hoge waarde. Dan maken wij ons op voor een nieuwe bloei.

Als de gulden echt zo spijkerhard wordt, dan prijzen we ons internationaal gezien uit de markt net zoals dat in de grote crisis van de jaren dertig gebeurde toen onze munt ook al zo “gaaf” was. Pas toen Nederland dat niet meer kon bekostigen en minister Colijn de munt noodgedwongen naar beneden liet dwarrelen – hij zakte twintig procent – kwam de economie weer een beetje op gang.

Er is weinig reden om daar naar uit te zien. Maar dan nog. Zal die nieuwe gulden zo gaaf zijn? Als de eurozone uit elkaar valt en het financiële systeem van de zuidelijke lidstaten zijgt ineen, dan worden ook de Nederlandse banken zwaar getroffen. Eind 2011 bedroeg hun gezamenlijke blootstelling een kleine 240 miljard. Daarbij zijn niet meegerekend de blootstellingen van de pensioenfondsen. Op het moment is het totale jaarinkomen van Nederland nog 600 miljard. Als ook onze systeembanken gaan wankelen, moet de regering bijspringen. En voor de helderheid: de staatsschuld klimt nu naar de 409 miljard. Een belangrijk gedeelte van de Nederlandse export gaat naar de zuidelijke EU-landen. Die zal dan ook van de ene op de andere dag sterk afnemen met grote werkloosheid en een snel groeiend beroep op de sociale voorzieningen als gevolg. Ook laat de vastgoedluchtbel zich niet langer verbergen.

Wie vertrouwt Nederland nu nog? De rentes voor staatsregelingen schieten de hoogte in. De gulden stijgt niet maar daalt ten opzichte van de dollar, de yen of de renminbi. Ook al omdat de markten in de gaten hebben dat De Nederlandsche Bank onder zware druk van Rutte en de Jager guldens bijdrukt en miljarden uit het niets creëert. Dat is de enige manier om een nationaal faillissement te voorkomen.

“So what?”, denkt dom Nederland nu, dan smelten onze schulden weg als sneeuw voor de zon. Maar de tegoeden ook. De banken verhogen hun rentes op rekeningen en hypotheken met tientallen procenten tegelijk om de inflatie met hun klanten te verrekenen. Ook de rente op spaarrekeningen stijgt, maar lang niet zo snel. Zo krijgt de inflatie een stormwind in de rug. In de winkels worden steeds meer prijzen in Amerikaanse dollars aangegeven. Anders moeten de prijskaartjes te vaak worden verwisseld. Voor je het weet kost een brood honderdvijftien euro.

Dat kan óók gebeuren. De droom van de gave gulden heeft veel te maken met de nationale zelfoverschatting die dom Nederland eigen is.