Een burn-out door de Cito-toets

De Cito-toets staat weer voor de deur. Alle leerlingen in Nederland uit groep acht werken toe naar één van de belangrijkste fasen uit hun leven. De intelligentiepiek zal moeten liggen op 11, 12 en 13 februari. Op deze drie data moeten alle cognitieve puzzelstukjes op de juiste plaats gaan vallen. Ze zullen moeten bewijzen wat ze waard zijn.

Jarenlang is er getraind en toegeleefd naar dat ene heilige doel dat hun toekomstige leven zal moeten gaan verrijken. Ruim van tevoren is de indoctrinatie reeds begonnen. Er lijkt niets meer mis te kunnen gaan.

Een zoektocht verder op internet en het wordt al snel duidelijk dat er een enorm aanbod is van goedbedoelde en kwakzalvende Cito-heelmeesters, die allemaal het beste voor hebben met de leerlingen. Op de eerste site die ik bekijk leer ik over de ernst van de huidige Cito-toetsstress. Die is erger dan ik tot nu toe durfde te vermoeden.

Op deze website kunnen de leerling en zijn fanatieke ouders een keuze maken uit talloze oefentoetsen, ‘Cito-trainers’, bijlesinstanties en schoolkeuzegidsen. Om een latent gestresst kind over te halen tot definitieve verlammende spanning, staat er ook een artikeltje op de site over kinderen met ‘zenuwen voor de toets’. Heel handig.

Maar dat is nog niet alles. De algemene sfeer rondom de aanstaande toets wordt verhoogd door de informatieve linkjes aan de linkerzijde van de site, die men ter voorbereiding op de toets kan raadplegen. Hierbij gaat het om extra oefen- en voorbeeldtoetsen in allerlei soorten en maten uit voorgaande jaren. En plekken waar je terecht kunt voor het tot in den treuren oefenen van de te verwachten vraagstellingen. Tevens kun je hier terecht voor het inzetten van allerlei ‘psychische hulpinstanties’. Psychische hulpinstanties!

Op een site voor kinderen van elf jaar, die aan de vooravond staan van een toets, is het handig voor een leerling uit groep acht om te weten waar hij of zij terecht kan wanneer de spanning te hoog oploopt en faalangst een allesbepalende factor lijkt te gaan worden. Vinden we het tegenwoordig dan werkelijk normaal, dat we op een site over een algemene, landelijke toets, in hippe kleuren, linkjes moeten aanprijzen voor de behandeling van stress- en burn-out symptomen? Aan kinderen die nog niet eens horen te wéten wat stress, burn-out en faalangst is? Elke pedagoog zal hopelijk begrijpen dat het juist dáár mis gaat.

Naast het jarenlange ‘kunstmatig’ trainen en voorbereiden op de heilig lijkende Cito-toets, baart me dit nog het meeste zorgen. Het moet toch niet zo zijn, dat ouders en leerkrachten, ten koste van de (psychische) gezondheid van hun kind of leerling alles uit de kast trekken om te zorgen voor een Cito-score, die mogelijkerwijs voldoet aan de torenhoge verwachtingen?

Laat de Cito-toets toch weer de Cito-toets worden zoals deze van oorsprong is bedoeld: een redelijk objectieve momentmeting, zonder alle kunstmatig aangeleerde ‘spanningstriggers’ die een kind van alle kanten van buitenaf worden opgelegd, waar we niet een hele toekomst van een kind aan ophangen. Enkel dit zal de prestaties én het welbevinden van het kind ten goede komen.