Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Een hachelijk dilemma: bezuiniging of groei?

  •  
19-11-2012
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Groei leidt niet langer meer tot welvaart en welvaart is niet langer het gevolg van groei
In Nederland duikelen politici, analisten, en opiniemakers over elkaar heen in een felle discussie over hoe we bij het licht aan het einde van de tunnel kunnen komen. Het kabinet heeft hoofdzakelijk ingezet op zware en pijnlijke bezuinigen om aan de 3% norm te voldoen en tegelijk de staatsschuld beheersbaar te houden. Veel analisten en financieel/economisch specialisten menen juist dat we onszelf nu door hervormingen uit die tunnel kunnen laten groeien. Twee visies die haaks op elkaar staan, maar wie heeft er nu eigenlijk gelijk?
‘The bigger predicament’ is de titel van de laatste alinea uit de ‘insider’ e-mail die ik vanmorgen van Chris Martenson (peakprosperity.com) ontving. Martenson stelt in zijn betoog dat groei en welvaart bijverschijnselen zijn van ‘overschot’. Met het overschot aan beschikbare en goedkoop gewonnen energie als de lijm die de boel bij elkaar houdt. Als dat overschot minder wordt of ombuigt naar krimp dan is er niet genoeg goedkope energie beschikbaar om de groei en welvaart tegelijk te voeden. Gevolg is dat de één aan de grenzen van de ander knabbelt. Met andere woorden; groei leidt niet langer meer tot welvaart en welvaart is niet langer het gevolg van groei.
Met deze stelling onder de arm, die overigens door Martenson en zijn team doorlopend onderbouwd wordt, kijk ik opnieuw naar de dilemma’s van vandaag. Hard bezuinigen leidt tot economische achteruitgang en het nastreven van economische groei leidt niet meer automatisch tot het behoud van ons huidige welvaartsniveau. De effecten van het monetaire beleid van verruiming dreigen op te drogen en zullen zich op termijn tegen ons keren. Die laatste bewering is niet in beton gegoten, maar de geschiedenis pleit wel voor dat resultaat. Of de beoogde groei ons überhaupt nog een weg uit de crisis kan wijzen is nog maar de vraag. Misschien op middellange termijn, maar de komende vijf (tien?) jaren voorspellen niet veel goeds. Het zal dan ook geen groei zijn vanaf het huidig niveau, maar hooguit een terugkeer naar het huidig niveau en onoverkomelijk in een heel ander jasje.
Kijkend naar het Nederlandse politieke klimaat meen ik de vraag, of we niet te veel naar binnen gericht redeneren, wél gerechtvaardigd. De ingrediënten die in deze crisis-taart verwerkt zitten werden niet uitsluitend gewonnen op Nederlandse bodem. De ingrediënten voor een oplossing liggen hier deels wel, maar come on, ‘nobody is an island’. Durf ik voorzichtig de suggestie te doen dat we eens buiten onze continentale grenzen spieken naar een beetje inspiratie? En dan doel ik niet op het vijftig staten tellende gedrocht aan de andere kant van de plas. In die spiegel kijken we al.
Persoonlijk zie ik liever dat de politiek zich buigt over de vraag; ‘Hoe creëren we, in maatschappelijke zin, het kader waarin burgers de ruimte krijgen om zichzelf en elkaar te motiveren en mobiliseren om tot noodzakelijke verandering van de fundamenten te komen?’ Verandering die vanuit het hart van de gemeenschap groeit is bij voorbaat duurzamer dan wanneer deze staatsrechtelijk opgelegd word. Laten we er vanuit gaan dat groei en welvaart samen inderdaad niet kunnen bestaan zonder de onbeperkte toevoer van goedkope energie. Dan is dit toch hét moment bij uitstek om ons met nieuw elan in te zetten voor de broodnodige veranderingen die ons op termijn een duurzamere samenleving in het vooruitzicht stellen.
Hieronder enkele korte passages uit de recente ‘Insider’ van Chris Martenson:
Eén van de belangrijkste cijfers om te onthouden is het cijfer “10” Er zijn tien calorieën fossiele energie verwerkt in elke calorie voeding op je bord. Eigenlijk hebben wij, het menselijk ras, de opgeslagen energie uit de grond gehaald en opgegeten. Misschien kunnen we dat heel lang volhouden, maar zeker niet eeuwig. Als we aan die opgeslagen energie denken als een renteloze bankrekening, die ons is nagelaten door een behoorlijk succesvolle en gulle grootouder, dan hebben we die rekening sinds de ontdekking van de erfenis alleen maar leeggeplunderd.
Een tweede belangrijk cijfer om te onthouden is het cijfer “22” In de voorbije 22 jaar hebben we op deze wereld de helft van alle olie die ooit verbruikt is opgebrand. Misschien hebben we nog 22 jaar, of 44, maar de beschikbaarheid is niet oneindig. Overduidelijk is wel dat de olie die we in de afgelopen 22 jaar verbruikt hebben ongelofelijk goedkoop was in verhouding tot de olie de we de komende 22 jaar gaan verbruiken. Goedkoop in termen van geld, ja, maar wat ik eigenlijk bedoel is goedkoop in termen van de energie die nodig is geweest om het goedje uit de grond te halen en op de markt te brengen.
Zoals ik in mijn Crash Course (zie peakprosperity.com) uitleg, bestaan groei en welvaart als een bijverschijnsel van ‘overschot’. Wanneer er niet voldoende overschot beschikbaar is om tegelijk groei en welvaart te voeden dan zal de één van de ander wegnemen. Vanuit die observatie ontstond de voorspelling dat we ‘groei’ als standaard mechanisme zouden hanteren. Simpelweg omdat dat voor ons mensen de weg van de minste weerstand is en het is tevens iets wat we kunnen meten (via BBP, werkgelegenheid enz.). Dus dat krijgen we ook. Je krijgt wat je meet.
Om de Verenigde Staten als voorbeeld te nemen; hier zijn ze er recent in geslaagd een beetje economische groei bij elkaar te sprokkelen, alhoewel je je moet afvragen hoe betrouwbaar de statistieken daarover werkelijk zijn. Het wordt pas echt interessant als je kijkt naar wat dat beetje economische groei ons gekost heeft in termen van oplopende tekorten en schulden in verhouding tot het werkelijke resultaat. Als we uit gaan van de eerdere voorspelling dat deze groei ten koste gaat van de welvaart dan denk ik dat die prognose angstwekkend goed standhoudt.

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.