Een jaar na de deportatie van Feda Amiri

Inmiddels is het een jaar geleden. Ik zie mezelf nog zitten achter mijn computer, hopend op een bericht met een bevestiging dat Feda Amiri toch niet zou worden uitgezet. Even leek die mogelijkheid dichtbij, toen het vliegtuig waarin hij zou worden gedeporteerd met onbekende reden vertraagd vertrok. Maar helaas. De beelden van zijn huilende dochter Tamana staan op mijn netvlies.

Wat is er veel gebeurd in dit ene jaar. Feda raakte vermist na zijn uitzetting. Zijn gezin was vreselijk ongerust. Tamana besloot hem te gaan zoeken en ik besloot met haar mee te reizen. Ondertussen schreef ik vele columns en artikelen over de situatie en over het 1F-beleid in Nederland waarbij een omgekeerde bewijslast geldt voor mensen die er van worden verdacht betrokken te zijn geweest bij oorlogsmisdaden. Die verdenking is voldoende voor het ontnemen van iemands rechten. Eventuele onschuld zal je zelf moeten bewijzen. In de praktijk een onmogelijke zaak, ook als je inderdaad onschuldig bent. Want los van dat het sowieso al moeilijk is om te bewijzen dat je iets níet hebt gedaan (vaak jaren geleden), mag het bewijs niet uit het land van herkomst komen omdat dat wel eens corrupt zou kunnen zijn.

Tja.

Kort gezegd komt het er op neer dat we het in Nederland zo belangrijk vinden dat alle oorlogsmisdadigers worden gepakt dat we de prijs – het mogelijk straffen van onschuldige mensen – daar graag voor betalen. Inderdaad, ondanks dat we hadden afgesproken dat er niemand schuldig is totdat het tegendeel is bewezen. In dit geval maken we een uitzondering, ik noem dat een error in ons systeem.

Maar hoe gaat het dan nu met Feda Amiri en zijn gezin?

Wel, niet zo goed. Feda zit ondertussen in New Delhi. Legaal met een toeristenvisum. Tijdelijk dus. Hij heeft een verstrengd inreisverbod van tien jaar voor heel Europa. Hij is ernstig getraumatiseerd en gedeprimeerd door de gebeurtenissen rond zijn uitzetting, maar nog meer door alles wat eraan vooraf ging hier in Nederland. Sinds 2006 heeft hij geprocedeerd en die procedure heeft hem en zijn gezin kapot gemaakt. Met als klap op de vuurpijl zijn periode in detentie die werd afgesloten in een isoleercel en een gewelddadige uitzetting waarbij hij onder andere een kniebreuk opliep.

Ik heb hierover namens Feda een aantal klachten ingediend. Die worden momenteel nog behandeld. U hoort daar nog wel van. Feda’s vrouw komt haar huis, en vaak zelfs haar slaapkamer, niet meer uit sinds Omroep Brabant heeft bericht dat ik denk dat de familie waarschijnlijk een toneelstukje speelt. Voor de duidelijkheid. Omroep Brabant heeft dit bericht, maar er is geen woord van waar. Het gevolg is dat Feda’s vrouw al bijna een jaar depressief thuis zit.

Na maanden heen en weer mailen met Omroep Brabant heb ik net na de kerst een dagvaarding de deur uit gedaan. Inderdaad, ik daag Omroep Brabant voor de rechter. Zij hebben er namelijk voor gezorgd dat men in heel Nederland is gaan twijfelen aan de integriteit van de familie Amiri en van mij. Voor wie exact wil weten waar ik de omroep van beticht is de volledige dagvaarding hier terug te lezen.

Feda’s oudste zoon heeft zichzelf ondergedompeld in zijn werk. Feda’s jongste zoon is gestopt met school en werk. En sinds een paar maanden eet hij niet meer. Tamana wordt behandeld voor ptss en heeft een ernstige burn-out. En onlangs nog kon haar vriend haar er op het laatste moment van weerhouden haar leven te beëindigen.

Zoals ik schreef: het gaat niet goed.

En ik? Ik probeer de situatie te fixen. Er is nooit onderzoek gedaan naar de achtergrond van Feda, dus ben ik daar zelf mee gestart. Ik heb hem bezocht in New Delhi en hem twee weken lang ondervraagd. Ik ben in zijn dossiers en procedure gedoken. En ja, ik kan u met volledige overtuiging zeggen dat ik geloof dat deze man onschuldig is. Op dit moment heb ik een heel team aan vrijwilligers bij elkaar die allemaal helpen om onder andere de getuigen die er zijn bij elkaar te zoeken en voor een camera te krijgen met een verklaring.

Daarnaast probeer ik nog iets anders. De voornaamste grond van zijn verdenking is namelijk een ambtsbericht dat in 2000 is opgemaakt in Pakistan naar aanleiding van de verklaring van drie anonieme bronnen. Deze bronnen stellen dat er binnen de Afghaanse overheidsdiensten ten tijde van het communistisch regime een roulatiesysteem bestond. Door dat roulatiesysteem moest iedere medewerker (Feda valt hieronder) zijn of haar loyaliteit bewijzen door mensen te martelen. De UNHCR en Amnesty International hebben onderzoek gedaan naar de inhoud van dit ambtsbericht. Ze hebben gezocht naar bronnen die konden bevestigen dat dit ambtsbericht juist is. Voor de duidelijkheid: er hebben naar schatting ruim 140.000 mensen voor dit regime gewerkt. Het is niet gelukt om ook maar één persoon te vinden die kon bevestigen dat een dergelijk roulatiesysteem bestond. De UNHCR en Amnesty International hebben hiermee geconcludeerd dat het ambtsbericht niet klopt. Er was geen roulatiesysteem en het klopt niet dat alle medewerkers medeplichtig waren aan martelpraktijken. Toch was de uitslag van dit onderzoek onvoldoende voor de Nederlandse overheid om het ambtsbericht te herzien. We gaan er in Nederland dus nog steeds vanuit dat iedereen die voor de Afghaanse overheidsdiensten heeft gewerkt ten tijde van dit regime, medeplichtig is aan oorlogsmisdaden.

Ook dit probeer ik te veranderen. Ook met een heel team van vrijwilligers. En we draaien het om. In plaats van mensen te zoeken die het ambtsbericht kunnen bevestigen, zoeken we mensen die het kunnen ontkrachten. Samen met Oneworld.nl zal ik in de komende maanden verklaringen publiceren van getuigen die vertellen hoe deze overheidsdiensten (Khad en Wad) echt functioneerden.

Met een lijst van getuigen die ik van Feda kreeg, een groep mensen uit de Afghaanse gemeenschap in Nederland die willen helpen, denk ik ver te komen. Daarnaast vliegen Tamana en ik volgende maand terug naar Afghanistan om ook daar een aantal verklaringen vast te leggen en één en ander aan bewijsmateriaal op te halen.

Tot zover. In een notendop. Een jaar na de deportatie van Feda Amiri.

En u kunt ons trouwens steunen.