Een Ministerie van Digitale Zaken en waarom dat een bijzonder slecht idee zou zijn

Het discours rondom het gebrek aan ‘digitale volwassenheid’ in Nederland kreeg deze week een flinke dosis input van Quote-columnist Duco van Lanschot. Hij bepleit de dringende noodzaak voor een Ministerie van Digitale zaken. Daar ben ik het volmondig mee eens, maar dat we onze hoop willen vestigen op één persoon of ministerie zet een schijnwerper op het probleem dat we eerst moeten oplossen: de meesten van ons weten überhaupt niet wat ‘digitaal’ betekent.

Een Ministerie voor Digitale Zaken is als een Ministerie voor Ministeriële zaken – alle zaken zijn tegenwoordig digitaal. En alle digitale zaken zouden een rol moeten spelen in alles wat de overheid doet en bedenkt. Hoe kun je technologie in een hokje stoppen, als het hokje zelf en de wereld waar het onderdeel van is, in zijn bestaansrecht volledig afhankelijk is van technologie?

In plaats van weer een ivoren toren met bovenop een Minister van Digitale zaken, geïsoleerd van de wereld waar hij of zij onderdeel van is, zou ik het gesprek liever verplaatsen naar een Chief Digital Disruptor, die we de macht toebedelen die nodig is om een echt verschil te maken.

Het Ministerie voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media moet uitgedaagd worden om na te denken hoe we onze kinderen voorbereiden op een wereld voor automatisering en kunstmatige intelligentie. Een wereld waarin zelfs de carrières aan de creatieve kant van het spectrum compleet getransformeerd worden door digitalisering en een andere manier van leren en werken.

Het Ministerie van Economische Zaken moet niet alleen nadenken hoe de volgende generatie elektrische auto’s en de daarvoor benodigde infrastructuur eruit ziet, maar ook wat de exponentiële toename van opslag van cloud data en de daarvoor benodigde elektriciteitsnetwerken voor ons land betekenen. Ondertussen heeft Jan en alleman een crypto wallet – wat betekent dit voor ons economische systeem, en de klimaatdoelen?

Bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid moet de focus liggen op de steeds vernuftiger uitgevoerde cybercrime, de kwetsbaarheden van individuen en bedrijven, en hoe systemen waar we al decennia op rekenen verstoord kunnen worden op ongekende schaal. In samenwerking met het Ministerie van Defensie moeten digitale aanvallen en zelfs cyber-warfare vele malen hoger op de prioriteitenlijst.

Het mag zelfs voor de minst tech savvy Nederlander geen verrassing heten dat naast risico’s, technologie vooral enorme kansen biedt. Generatie Alpha heeft een kans om in een toekomst te leven waar problemen die wij zien als onoplosbaar simpelweg verdwijnen. Van nieuwe medicatie voor ziektes die nu te boek staan als ongeneeslijk door toepassen van kunstmatige intelligentie, tot transportoplossingen die het klimaat niet alleen niet belasten, maar zelfs een deel van het klimaatprobleem kunnen oplossen. Eenzaamheid en isolatie als sociaal-economische uitdaging kan worden opgelost met VR en tele-oplossingen. Maar of deze gebeurtenissen zich daadwerkelijk zo positief ontvouwen, en of we een gezonde planeet hebben om ervan te genieten, hangt af van de keuzes die we nu maken.

Als we wachten op de overheid, raast de toekomst ons voorbij. Het is onze verantwoordelijk als burgers, als arbeiders en als onderdeel van deze maatschappij om de koe bij de hoorns te vatten. Niet alleen moeten we onszelf onderwijzen, we moeten druk opvoeren bij beleidsmakers en ervoor zorgen dat een scherpe blik op technologie onderdeel is van waarom we op wie stemmen. Net als bij andere zaken die van levensbelang zijn voor de stemgerechtigde burger, moeten we als het op technologie en digitale zaken aankomt onze politieke leiders duidelijk maken dat we een plan van hen verwachten. We hebben allemaal een aandeel in de toekomst. We zijn er allemaal onderdeel van dat deze ook plaats kan vinden.