Een Nederlander worden kan nooit

Mijn achternaam is me erg dierbaar. Niet vanwege een of ander feministisch statement als ‘met-deze-naam-ben-ik-geboren-dus-met-deze-naam-ga-ik-dood’, maar omdat het zo’n beetje het enige is dat me verbindt met mijn familie in Marokko en mijn familiegeschiedenis. Vroeger gingen we er zes weken per jaar op vakantie – en hoewel dat lang klinkt, was het nooit lang genoeg om het land en de mensen écht goed te leren kennen. Me onderdompelen in de cultuur en integreren met de bevolking, is daarom nooit goed gelukt. In Marokko ben ik nog altijd de vreemdeling, maar dankzij mijn achternaam voel ik me toch nog verbonden met het land.

Het was dan ook volkomen logisch dat ik de – overigens prachtige – achternaam van mijn man bij ons trouwen niet overnam. Maar omdat ik het wel een knus idee vind om als gezin dezelfde achternaam te hebben, ging ik toch een beetje overstag en plakte ik de naam achter mijn geboortenaam. ‘Ook handig bij sollicitaties, zo’n Nederlandse naam’, grapte mijn man nog. Ik lachte als een boer met kiespijn, wetende dat in zijn grap de waarheid schuilt.

Zo kreeg ik onlangs tijdens een interview van iemand te horen dat hij bij het lezen van mijn volledige achternaam onmiddellijk dacht: ‘Hé, dat is een geïntegreerde.’ De man in kwestie klopte zichzelf nog net niet op de borst –  al keek hij wel een beetje trots, alsof hij verheugd was dit zeer zeldzame exemplaar, de geïntegreerde Marokkaan, te mogen ontmoeten. Mijn geboorteplaats – Rotterdam -, mijn geboortejaar – 1985 -, mijn opleidingen – Franse taal en cultuur en modevormgeving -, de duizend-en-één artikelen die ik, in het Nederlands, heb geschreven, alles werd over het hoofd gezien. Zelfs na het lezen van de achternaam van mijn man drong het nog niet tot hem door dat hij eigenlijk gewoon met een Nederlander te maken heeft. Bij wijze van compliment kreeg ik het predicaat ‘geïntegreerd’. Ik kreeg er nog net geen sticker bij.

Helaas staat dit voorval niet op zich, maar tekent het de wijze waarop Nederland worstelt met alles en iedereen die niet de blanke huidskleur heeft. Ook de nonchalance waarmee termen als ‘die zwartjes’ worden gebezigd en goedgepraat is één van de voorbeelden. In een verder uitstekend verhaal, sijpelt het superioriteitsgevoel door. Sylvana Simons heeft wat mij betreft dan ook groot gelijk wanneer ze stelt dat racisme en discriminatie in Nederland een groot probleem zijn. Maar niet de nazistische ‘wij willen minder Marokkanen’-roepers vormen het gevaar, maar juist het sluimerende racisme. Dat we iemand die in Nederland is geboren en getogen nog steeds niet accepteren als Nederlander, dat we het nog steeds hebben over ‘integratie’, terwijl er – zeker in het geval mijn generatie en zij die na mij zijn gekomen – helemaal niets te integreren valt.

We doen alsof we super tolerant zijn, maar die zogenaamde oer-Hollandse acceptatie werkt alleen zolang iedereen braaf in het aangewezen, gesegregeerde hokje blijft zitten. De ‘Marokkaan’, de ‘Surinamer’, de ‘Turk’. En voor hen die het zogenaamd goed doen, plakken we er ‘geïntegreerd’ voor. Maar maak je toch vooral geen illusie, een Nederlander worden, dat kan nooit.

Dit artikel staat ook op Hasna.nl

Lees ook op Joop: Vraag Sylvana Simons over ‘zwartjes’ leidt tot racistische scheldkanonnade en ‘We hebben onszelf verteld dat we zo tolerant zijn’

cc-foto voorpagina: Jason James