Een nieuw woord voor oorlog

Sinds vrijdag kent Nederland een nieuw woord voor oorlog: ‘stabilisatiemissie’. Premier Rutte maakte bekend dat ons land zich met een driehonderdtal commando’s gaat mengen in het Malinese conflict.

Dat zijn de meest geharde krijgers waar Nederland over beschikt, al zullen de mariniers deze vaststelling betwisten. Zij gaan daar, spint politiek Den Haag, inlichtingen verzamelen en daardoor soldaten van andere landen in staat stellen de kastanjes uit het vuur te halen. Althans, dat valt te distilleren uit de toelichting die de hoge militaire Tom Middendorp aan Nieuwsuur gaf. Hij gaf overigens grif toe dat de Nederlandse soldaten natuurlijk terug moeten schieten en zich niet terughoudend hoeven op te stellen, mochten zij in gevechten verzeild raken.

Top secret

Commando’s zijn geen types die ánderen de risico’s laten nemen. Dat is een beetje in strijd met de traditie en de mentaliteit van het corps. Zij zijn wel zeer goed in staat tot allerlei geheime operaties achter de fronten en diep in het land van de vijand, die van grote betekenis kunnen zijn voor overwinning of nederlaag. Zo top secret dat geen commando tegen buitenstaanders over zijn heldendaden zal pochen. Geloof mij, waar commando’s worden ingezet, woedt een echte oorlog. Wat daar in Noord Mali gebeurt, doet in principe niet onder voor Irak of Afghanistan. Met het woord ‘stabilisatiemissie’ wordt ons land opnieuw een oorlog ingerommeld. Het is allemaal, verklaart minister Timmermans voor de veiligheid van Nederland. Hij noemde het nationaal belang zelfs voor dat van de Malinezen, die bevrijd moeten worden en gered van de sharia en de terreur die Al Qaida anders zal ontplooien.

De Touaregs

Er is ook sprake van voormalige huursoldaten van Khadaffi en Toearegs. Het leidt geen twijfel dat het fundamentalisme model Osama Bin Laden zaliger nagedachtenis een belangrijke factor is in het gigantische noorden van Mali. Maar dat is niet de enige. Allerlei overoude conflicten die eerst door de Franse koloniale overheersers en later door de autoriteiten van de republiek Mali waren bevroren, zijn nu weer opgelaaid. Sinds de onafhankelijkheid in 1960 treden de Touaregs op als een destabiliserende factor. Zij vormen een nomadisch, aan de berbers verwant nomadenvolk met een krijgshaftige cultuur. Traditioneel maakten zij in de woestijn zo’n beetje de dienst uit. Ze dreven handel in zout maar ook in slaven. Ze wisten heffingen op te leggen aan de zwarte boeren. In het nieuwe onafhankelijke West-Afrika kwamen zwarte elites aan de macht zodat de Touaregs een toontje lager moesten zingen. Ze gaven van hun onvrede blijk door gewapend verzet van uiteenlopende intensiteit. In Mali streefde een deel van de Touaregs naar afscheiding en een eigen staat, waar hun normen, waarden en gewoonten de standaard zouden vormen.

Uiteenlopende agenda’s

De laatste decennia betekenden voor de opzij geschoven Touaregs ook een periode van verarming. Als nomaden waren ze graag bereid om de Libische woestijn in te trekken waar Khadaffi altijd plek had voor geharde soldaten. Daardoor fungeerde hij lang als een soort ventiel, die de druk van de ketel liet ontsnappen: Touaregs konden altijd carrière maken in zijn land en in zijn leger. Nu hij van het toneel verdwenen is, is die ‘oplossing’ weggevallen. In Noord-Mali zijn dan ook allerlei Touareg-groeperingen actief met uiteenlopende agenda’s en uiteenlopende relaties met de officiële regering van Mali in de hoofdstad Bamako: van zeer vijandig tot bijna vriendschappelijk. Het is allemaal heel diffuus en uiterst ingewikkeld.

Nederland heeft niets geleerd

Er is dan ook reden tot zorg: opnieuw trekt Nederland ten oorlog in een gebied waar het niets van begrijpt en waar het zeer moeilijk is om vriend en vijand te onderscheiden of liever gezegd waar het heel onduidelijk is of iemand een vriend of een vijand is, wie de schurken, zijn en wie de goeien, wie onze bondgenoten en wie onze vijanden. En vooral: wie soms onze vriend is en soms onze vijand. En dat doen onze politici vol idealisme, vol goede wil, vol gecondenseerde mensenredderij. Niets vergeten, niets geleerd. Wie een beetje gevoel wil krijgen voor Mali, leze de prachtige roman van Maryse Condé ‘Segou’.

CC foto: UK Ministry of Defence