Een onbetrouwbare kop

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen.

Oudere mensen worden vaker belazerd dan jongere mensen. Ik dacht eigenlijk dat het een vooroordeel was en dat het komt omdat oudere mensen er minder weerbaar uitzien en daarom vaker doelwit zijn van oplichterij. Maar het blijkt niet zo te zijn. Amerikaanse onderzoekers hebben aangetoond dat de hersenen van oudere mensen minder goed werken bij het herkennen van oplichters.

Wat is dat nou? Is dat niet een vooroordeel? Dat je oplichters kunt herkennen aan hun uiterlijk? We zouden een gebied in onze hersenen hebben waar walging ontstaat bij het zien van onbetrouwbare gezichten. Om aan te tonen dat er als je ouder wordt daar iets mis gaat lieten de onderzoekers 30 afbeeldingen zien aan een groep proefpersonen die gemiddeld 68 jaar waren en aan proefpersonen die gemiddeld 24 jaar waren. Die afbeeldingen waren gemanipuleerd zodat je 10 oplichtersgezichten te zien kreeg, 10 bijzonder onschuldige smoelwerkjes en 10 neutrale gezichten (ja die schijnen ook te bestaan in de wereld van de clichés).

Tegelijkertijd werd een hersenscan gemaakt en verdorie, bij de oudere mensen lichtte er minder op in het hersengebied waar we de oplichters herkennen. Op zo’n moment raak ik een beetje in paniek, want ik stam uit een tijd dat je opgevoed werd met het idee dat iedereen het voordeel van de twijfel verdient en dat je niet af kunt gaan op uiterlijke verschijning.

De onderzoekers leggen uit dat het om een hoop kleine cues gaat die bij elkaar het beeld vormen van onbetrouwbaarheid: het zijn onderdelen van het verhaal die niet waar kunnen zijn, de kleding die niet klopt, maar ook een onoprechte glimlach en ogen die wegkijken. Kleding? Die banklui die ons massaal hebben opgelicht droegen keurige pakken. En die onoprechte glimlach? Maar dan kunnen we de helft van de politici niet meer vertrouwen als ze ons om nieuwe offers vragen om te helpen bij de bezuinigingen.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het weetje van woensdag nalezen: Met een luisterende arts heb je minder pijn Het meest recente boek van Ivan Wolffers is: Gezond