Een rel bedenken en maken mág!

Een paar maanden geleden had ik naar aanleiding van een rel die mijns inziens opzettelijk om mij was gecreëerd door AD journaliste Charlotte van Genderen een aantal klachten ingediend bij de Raad voor de Journalistiek (zie de stukken die eerder op Joop verschenen) en ik wist wel dat de uitspraak een dezer dagen gedaan zou worden.

Ik zat in de tram toen er een popup op mijn mobiel verscheen:

Huh, dat was vreemd? Ik had nog helemaal geen post ontvangen en wist dus van niets. En wie was die Brenda Stoter? Ik had nog nooit van haar gehoord.

Rel Een paar maanden geleden had ik naar aanleiding van een rel die mijns inziens opzettelijk om mij was gecreëerd door AD journaliste Charlotte van Genderen een aantal klachten ingediend bij de Raad voor de Journalistiek (zie de stukken die eerder op Joop verschenen) en ik wist wel dat de uitspraak een dezer dagen gedaan zou worden.

Kort daarop volgden nog twee tweets: Ze noemde mij een leugenaar. Ik schrok, zou dat in de uitspraak van de Raad van de Journalistiek staan? Brenda Stoter, zo zag ik in haar account, bleek ook voor het AD te werken. Ze was dus een collega van Charlotte van Genderen en duidelijk betrokken bij ‘de zaak’.

Ik belde het informatienummer van de raad en een half uur later vond ik een kopie van de uitspraak in mijn mailbox. Gelukkig. Ik werd nergens voor leugenaar uitgemaakt.

Niet verbaasd Het zou me ook verbaasd hebben want in mijn klacht had ik me beperkt tot de feiten en ook de stukken die ik op Joop publiceerde had ik vooraf nog getoetst bij de mensen die er bij waren geweest om er zeker van te zijn dat ik alles goed had gehoord en onthouden. 

Wel stonden er andere zaken in de uitspraak van de raad die mij verbaasden,  niet alleen omdat ik er tot dan toe vanuit was gegaan dat ik in het gelijk zou worden gesteld.

Ik besloot de kwestie een paar dagen te laten rusten en belde wat rond met journalisten om hun visie op de uitspraak te horen. En toen verscheen deze in mijn tweetdeck scherm:

In de hele familie Van Genderen werd blijkbaar met grote spanning uitgekeken naar mijn reactie en even overwoog ik om dan maar helemaal stil te blijven.

Maar de uitspraak is te interessant om u helemaal te onthouden. Ze heeft mij (en u straks wellicht ook) wat beter doen beseffen hoe de journalistiek werkt en ook hoe de Raad van de Journalistiek, de journalistiek zelf, en dan met name de journalistieke vrijheid beschermt. Iets wat ik alleen maar kan aanmoedigen.

Ik zal beginnen met het kort benoemen van drie partijen tegen wie ik een klacht heb ingediend:

– Charlotte van Genderen van het AD , omdat zij heeft geprobeerd een rel te creëren door op zoek te gaan naar een belastende quote over mijn werk ‘SAVE THE SNAILS’ in museum Villa Zebra, waarin ik duizend versierde slakken laat rondkruipen in een nagemaakt bos. Zij heeft een medewerker van de dierenbescherming bereid gevonden te zeggen dat dit dierenmishandeling is en vervolgens een slakkenexpert gesproken die heeft aangegeven dat mijn werk géén kwaad kan voor de dieren. Charlotte van Genderen heeft er echter voor gekozen om de uitspraak van de slakkenexpert niet mee te nemen in haar artikel waardoor de indruk wordt gewekt dat de dierenbescherming in dezen het laatste woord hadden.

– Dave van der Wal en RTV Rijnmond omdat zij voor een televisie-item twee van de slakken uit mijn installatie in museum Villa Zebra hebben gestolen.

Zij hebben de slakken naar de dierenbescherming gebracht waar twee niet deskundige vrijwilligers hebben geprobeerd de versieringen van de huisjes af te halen. Dat mislukte, waardoor de huisjes kapot zijn gegaan.

– De Telegraaf omdat zij een artikel publiceerden, ‘slakken beplakken is dierenmishandeling’, met daarbij een foto van mij met een balk voor mijn ogen. Hiermee insinueerden zij dat de politie een onderzoek was begonnen, mensen worden doorgaans immers pas met balkjes voor hun ogen afgebeeld om het moment dat ze verdacht zijn van een misdrijf.

Leest u voor de volledigheid de eerder gepubliceerde stukken op Joop nog even na, dan bent u op de hoogte van het complete verhaal.

En dan nu de uitspraken van de raad. Te beginnen met de beoordeling van mijn klacht over Charlotte van Genderen:

Invalshoek Ik heb de zin die volgens mij het belangrijkste is in deze uitspraak voor het gemak even gemarkeerd. ‘De Raad is van oordeel dat het verweerders vrij stond de invalshoek te kiezen zoals die in het artikel tot uiting is gebracht’

Toen ik dit stuk voor het eerst las, dat mag u best weten, werd ik ontzettend boos. Boos omdat alle context en de hele situatie waarin een en ander zich afspeelde door de raad buiten beschouwing is gelaten. Dat Charlotte van Genderen vooringenomen op pad ging (“Ja, als ik TINKEBELL. op de uitnodiging zie staan, dan voel ik al aan mijn water dat er een rel komt. Nou, dan kan ik net zo goed opschrijven dat er al een rel ís”) en het feit dat relevante informatie is achtergehouden (namelijk dat er volgens de slakkenexpert geen sprake is van dierenmishandeling) bleken tot mijn verbazing van ondergeschikt belang. Waarom? En dan komen we dus bij het door mij gemarkeerde deel: ‘De Raad is van oordeel dat het verweerders vrij stond de invalshoek te kiezen zoals die in het artikel tot uiting is gebracht’.

Tendentieus Ik zocht voor de zekerheid nog maar even op wat het woord ‘tendentieus’ betekent.

TENDENTIEUS 1) Bevooroordeeld 2) Gekleurd 3) Onbetrouwbaar 4) Partijdig 5) Strekking hebbende 6) Sturend 7) Subjectief 8) Vooringenomen

Een meningsverschil dus, wat betreft de betekenis van bevooroordeeld en vooringenomen… 

Ok. tot zover de zaken waar ik uiteindelijk in mee kon gaan (ik kom hier zo op terug)

Met de uitspraak van de raad naar aanleiding van mijn klacht over Dave van der Wal en RTV Rijnmond heb ik iets meer moeite. Wel heb ik mij voorgenomen om een journalistiek onderzoek op te zetten naar de oorsprong van C&A jurkjes. Om te beginnen zal ik, met deze uitspraak in de hand een paar exemplaren uit het goed gevulde schap van de winkel mee naar huis nemen. Zonder te vragen en zonder te betalen.

Diefstal ‘De Raad stelt voorop dat het in beginsel niet journalistiek toelaatbaar is (delen van) een kunstwerk weg te nemen.’ Gelukkig, dacht ik, dan zijn we het daar over eens: Diefstal mag niet. (punt!)

Maar, vervolgt de Raad dan: ‘In dit specifieke geval heb ik twee jaar geleden in een interview met Opzij gezegd dat ik vaak maatschappelijke reacties wil ontlokken en confronteren’.

Dit is voor Dave van der Wal en RTV Rijnmond de reden geweest om aan te nemen dat diefstal van een deel van mijn kunstwerk wel degelijk toelaatbaar is. Deze diefstal moet blijkbaar geïnterpreteerd worden als ‘maatschappelijke reactie’.

Vervolgens concludeert de Raad dat mijn installatie, een kunstwerk in museum Villa Zebra, niet is aangetast door het wegnemen van twee slakken. (Het waren er 1000, dus die paar exemplaren, die mist niemand)

Ik herhaal het nog een keer, zodat het niet alleen bij mij, maar ook bij u goed doordringt:

Een kunstwerk (of een deel daarvan) stelen mag niet. Behalve als de kunstenaar haar publiek bij een jaren eerder gemaakt werk wilde confronteren en een reactie uit wilde lokken. Dan mag het wel. En, wanneer ergens veel exemplaren van zijn, dan mag je best een deel stelen, want er is waarschijnlijk toch niemand die het merkt.

En nu in de vertaling om nog beter te begrijpen wat de Raad voor de Journalistiek hier zegt:

Mijn C&A-project zal een reactie zijn op de berichtgeving over kinderarbeid in het productieproces van de kleding. C&A reageerde met het voornemen onderzoek te doen, want ze wisten van niets. Mijn diefstal is een maatschappelijke reactie op dat voornemen.

Over de uitspraken over mijn klachten over Charlotte van Genderen en De Telegraaf heb ik het volgende bedacht.

Ik blijf van mening dat Charlotte van Genderen een onaangenaam spelletje heeft gespeeld. Ze heeft vooraf bedacht wat voor soort artikel ze wilde schrijven omdat zij zelf ook wel weet dat relletjes lekker lezen. Veel lezers betekent, vermoed ik, veel schouderklopjes, want zo’n krant draait op aandacht.

Wat de Raad zegt is waar: Ze heeft alle partijen gesproken en uiteindelijk geen onjuiste informatie gepubliceerd. Het is aan haar om te bepalen welke informatie zij uiteindelijk gebruikt voor haar artikel. 

Een wetenschapper niet aan het woord laten in je stuk, en de mening van een activist wel, ook al spreken ze elkaar tegen, is onderdeel van de persvrijheid die wij hier hebben in Nederland en ondanks dat dit in dit geval ten koste van mij gebeurde, ben ik blij dat dat mag.

Het is aan de schrijver, in dit geval aan Charlotte van Genderen, of je daar op een beschaafde manier mee om wil gaan.

Campagnekrant De Telegraaf heeft op haar beurt van dat werk geprofiteerd. Het is een campagnekrant, en daarop laten ze zich voorstaan. Hun betekenis ontstaat bij de koffieautomaat en de meeste praatjes daar gaan het ene oor in, en het andere oor uit. Dat de Telegraaf lak heeft aan normen en waarden is geen geheim en dat blijkt ook al aan het gegeven dat zij uitspraken van de Raad voor Journalistiek per definitie links laat liggen.

Wanneer De Telegraaf een bewerkte foto van mij plaatst met een balk voor mijn ogen en een artikel waarin wordt gerept over dierenmishandeling, moet ik die dan ook niet beschouwen als een nieuwsitem, maar als een cartoon. Een cartoon is een vorm van kunst, en de kunstenaar is vrij in de expressie van zijn werk.

Ik denk daarom dat de Raad het in deze klacht had moeten houden bij: ‘De Raad stelt dat het in beginsel niet toelaatbaar is (delen van) een kunstwerk weg te nemen.’

Met eventueel als toevoeging een doorverwijzing naar de politie. Wat die politie betreft: De aangifte van diefstal tegen Dave van der Wal en RTV Rijnmond is in behandeling.

Interessant zo’n uitspraak. Zoals u wellicht begrijpt heb ik in eerste instantie overwogen in beroep te gaan. Maar ondertussen, na een paar nachten slapen en een hoop overwegingen heb ik besloten dat ik blij ben dat de journalistiek door de journalistiek zelf wordt beschermd.

Persvrijheid, vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van expressie heb ik hoog in het vaandel staan. Of je nu wél of géén manieren hebt.

Wordt vervolgd.