Een subtiele aanklacht tegen het kapitalisme

The Selfish Giant is een sprookje van Oscar Wilde over een reus die kinderen verbiedt in zijn prachtige tuin te spelen. De nieuwe film met dezelfde titel is echter een grimmig drama over vriendschap, geld en verlies van onschuld. Wie in deze film de zelfzuchtige reus is, valt op verschillende manieren te interpreteren. Is het de schroothandelaar, zijn het de elektriciteitsmasten of is het de wereld waarin het verhaal zich afspeelt?

Schrijver-regisseur Clio Bernard combineert, net als collega’s Lynne Ramsay en Andrea Arnold, het harde sociaalrealisme van Ken Loach met een vleugje poëzie. Haar verhaal speelt zich af in een van de armste streken van Engeland, waar armoede, verslaving en criminaliteit de orde van de dag zijn. Deze wereld voelt echt en meedogenloos, maar de beelden van de woeste landschappen met industrie en wilde paarden hebben ook iets sprookjesachtigs.

Buitenbeentjes Het verhaal gaat over twee jongens van rond de twaalf: pientere ADHD’er Arbor en goedzak Swifty die veel van paarden houdt. Beiden komen uit een disfunctioneel gezin, zijn buitenbeentjes en gaan voor elkaar door het vuur. Als de een wordt gepest, springt de andere meteen in de bres. Hoe is het onmogelijk om geen sympathie te hebben voor deze twee hangjongeren?

Als Arbor en Swifty van school worden gestuurd, beginnen ze met het verkopen van schroot. Van een plaatselijke schroothandelaar horen ze dat het meeste geld te verdienen valt met koper uit elektriciteitskabels, maar dat stelen is een levensgevaarlijke onderneming.

Subtiele aanklacht The Selfish Giant doet wat Britse arthouse cinema het beste doet: het gebruikt het medium voor het uitdrukken van sfeer en gevoelens, maar begrijpt ook dat om de aandacht van de kijker vast te houden een strak plot nodig is met conflict en karakter. De film bevat ook een subtiele aanklacht tegen het kapitalisme.

Het verhaal bevat een patroon van financiële transacties waarin iedereen steeds het onderste uit de kan wil halen. We zien voor onze ogen gebeuren hoe deze harde houding overslaat op jonge kinderen die eigenlijk zouden moeten spelen. Maar dit is niet een boodschap die er wordt ingeramd.

Bittere consequentie De emotionele boventoon wordt gevoerd door de band tussen Arbor en Swifty. Hun energie en initiatief, en de chemie tussen de twee jonge acteurs, zorgt voor een hoop vrolijkheid. En als hun vriendschap op proef gesteld wordt tot de uiterste bittere consequentie, werkt de film toe naar een slot dat de kijker beetpakt, door elkaar schudt en binnenste buiten keert.

The Selfish Giant is een bijna fysieke beleving. 2014 is nog maar een maand oud, maar een van de beste films van het jaar is nu al uit.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook  op Twitter