Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Een vrije dag? Jood!

  •  
14-01-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
RTEmagicC_andere.jpg
Het verrassende nieuwe woord om aan te geven dat iets cool is
Het woord jood maakt weer een nieuwe fase in zijn ontwikkeling door. Op scholen in Zuid-Holland wordt het inmiddels gebruikt om aan te duiden dat iets prachtig of heel prettig is. “Een vrije dag? Jood!”
Wat is hier nu weer aan de hand? Er zijn natuurlijk weinig woorden die zo razendsnel veranderen als precies de aanduiding dat iets de goedkeuring wegdraagt. Onze opa’s zeiden mieters , onze vaders zeiden tof , wij zeiden gaaf , onze kinderen zeiden flex . En nu is kennelijk de tijd aangebroken voor de jood -generatie.
Ik hoorde het deze week zelf van een paar meisjes die in Leiden op de middelbare school zitten en toevallig was er ook een melding op het onvolprezen Meldpunt Taal.
Op de een of andere manier schrik je er in eerste instantie van. Het woord jood , dat ligt toch altijd een beetje gevoelig, als het oneigenlijk gebruikt wordt. Ik zat een aantal jaar geleden in een stoptrein van Utrecht naar Amsterdam waarin verder overwegend aanhangers van FC Utrecht zaten die weinig anders deden dan ‘Jood! Jood!’ roepen, en dat was voor mij aanleiding om de enige keer van mijn leven in Abcoude uit te stappen.
Maar dat was duidelijk een andere generatie. Er is weinig reden om aan het nieuwe gebruik van jood iets negatiefs te ontdekken. Het is zelfs helemaal niet duidelijk wat het betekent, of wat het verband is met de positieve gevoelens (dat heeft het trouwens gemeen met lauw en flex en mieters en een heleboel andere woorden die in het verleden gebruikt werden). Het is niet eens duidelijk of je het inderdaad met een d moet spellen, of die kinderen niet eigenlijk joot roepen.
In ieder geval is een eigenschap van dit woord dat het razendsnel verandert, en dat het een generatie tekent. Toen ik jong was – ja, ik ben weleens jong geweest – was tof typisch het woord dat volwassenen gebruikten omdat ze dachten dat ze ons jongeren daarmee aanspraken. (Na mijn jeugd is dit woord geloof ik nog weleens teruggekeerd in de jongerentaal. In ieder geval zegt de rapper Kleine Viezerik , een jonge dertiger, het herhaaldelijk in het televisieprogramma Maestro.)
Tof is natuurlijk een woord dat het Nederlands via het Jiddisch uit het Hebreeuws geleend heeft, maar ik weet niet of het nieuwe jood daar iets mee te maken heeft. Ik geloof niet dat veel mensen van die etymologie op de hoogte zijn. Een aannemelijker verklaring lijkt me dat er wel vaker (lichte) taboewoorden genomen worden voor deze functie. Mieters is daarvan het duidelijkste voorbeeld. Dat komt van sodemieters en gold in de jaren vijftig, toen het in de jongerentaal opkwam als niet erg netjes.
Als je een nieuw woord zoekt om je jonge enthousiasme uit te drukken, kun je het beste iets nemen waar ouderen even hun wenkbrauwen van optillen zonder dat er op de keper beschouwd iets negatiefs aan te ontdekken valt. Jood is daar dan kennelijk een heel geschikt woord voor.
Dit artikel staat ook op Neder-L. Volg Marc op Twitter
Marc van Oostendorp is co-auteur van ‘Dat is andere taal!  Streektalen en dialecten van Nederland’.

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.