Erkenbrand en de nieuwe salafisten zijn twee gezichten van modern extremisme

De perikelen rond Sint Nicolaas te Joure overschaduwden het een beetje maar dit was in de media een weekend van radicalisme. De Volkskrant publiceerde een enorm stuk over Erkenbrand, een half geheim netwerk van Nederlandse neonazi’s, Nieuwsuur publiceerde een reportage over jonge salafistische predikers die overal in Nederland en Vlaanderen goed gevulde zalen trekken tot in het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit toe. De voorlieden van beide groeperingen hadden iets gemeen: ze waren jong, ze hadden een behoorlijke algemene ontwikkeling en ze waren goedgebekt. Ze gebruikten die achtergrond om op eigentijdse toon hun verhaal van zelfisolering en afkeer van de ander naar voren te brengen. We zagen geen fanatieke predikers die in het Arabisch hun vervloekingen uitschreeuwden. En evenmin Hitler-klonen met rollende ogen. Fausto, een Erkenbrand-voorman, was tijdens een podcast-verkiezingsuitzending te zien als een presentator met vlinderdas. Het totalitarisme is erin geslaagd zich te presenteren op een manier die bij de eenentwintigste eeuw past. En het blijkt te werken. Zihni Özdil, ooit bekend columnist, nu Kamerlid voor GroenLinks, heeft over deze salafistische prediking al Kamervragen gesteld.

Kun je Erkenbrand en de salafistische zending nieuwe stijl wel op een lijn zetten? Ze hebben één ding met elkaar gemeen: ze prediken allebei de ene ware leer. Daarbuiten is geen enkel heil. Die Erkenbranders trekken zich blijkens dat stuk in de Volkskrant trouwens wel eens terug in de bossen voor allerlei gedoe rond eikenbomen. Hun leer is religieuzer getoonzet dan ze zelf beseffen met hun heidense rituelen.

Muziek is haram De predikers uit de reportage van Nieuwsuur hadden best succes. Hun presentaties gingen er bij het publiek in als gods woord in een ouderling, wat ook ongeveer wel de situatie was. De heren vertelden hoe zij een tijd lang door muziek op het verkeerde pad waren gebracht maar nu de weg van Allah opnieuw bewandelden: muziek is haram. En er kwamen meisjes in beeld die enthousiast vertelden dat ze helemaal naar de oorspronkelijke voorschriften van de profeet gingen leven. Althans wat ze daarvoor aanzagen want het was flauwekul wat die predikers met zoveel overtuigingskracht beweerden.

De islam heeft een buitengewoon oude en krachtige muzikale cultuur , die in de middeleeuwen ook nog eens behoorlijke invloed heeft uitgeoefend op die van de christenen in West-Europa en nog veel langer op die van de Balkan. Het is godsonmogelijk dat Mohammed de muziek heeft uitgebannen. In de koran wordt wel gezegd dat het einde der tijden nabij is (valt wel mee tot nog toe) en dat je daarom beter geen tijd kunt verspillen aan ijdelheden als muziek et cetera maar het is duidelijk dat het hier een uitspraak betreft in de sfeer van ‘zaken gaan voor het meisje’. Ook verzet de koran zich tegen ijdel gepraat dat de mensen afleidt van Allah’s pad en dan zeggen sommige geleerde zuurpruimen al sinds de achtste eeuw na Christus dat daarmee muziek bedoeld wordt. De meeste moslims hebben zich niets van deze vreemde interpretaties aangetrokken. Er wordt zelfs sinds de begindagen van de islam door moslims religieuze muziek gecomponeerd.

De dames achterin Tijdens de prediking zitten de dames achterin de zaal en de heren voorin. Dat je mannen en vrouwen scheidt als je iets predikt dat seksuele apartheid met zich meebrengt, is nog tot daaraan toe. Niet echter valt uit te leggen waarom de dames dan niet links in de zaal zitten met de heren aan de andere kant of juist op de eerste rijen. Allah meent immers dat de geslachten gelijkwaardig zijn.

Bij Erkenbrand hebben ze al geleerd dat je met een totalitaire waarheid in je kop beter geen camera’s van anderen kunt toelaten. De Volkskrant slaagde er zelfs niet in om de kopstukken te spreken te krijgen. Ze hadden echter op het internet genoeg sporen achtergelaten om een scherp beeld mogelijk te maken van hun denkbeelden. Die zijn gebaseerd op racistische pseudowetenschap uit het eind van de negentiende en de eerste decennia van de twintigste eeuw. Het is de heren te doen om de redding en de dominantie van het blanke ras, die volgens hen bedreigd worden door het multiculturalisme, het feminisme en het culturele marxisme. Ook hier zien wij hoe de dames op de achterste rij terecht komen, hoewel misschien niet letterlijk. Ze schijnen de bijeenkomsten van Erkenbrand ook niet plat te lopen.

Hersenpan van zijn rasgenoten Ook zij maken net als de nieuwe salafisten gebruik van het gesproken woord want zij verspreiden hun niet zo blijde boodschap voor een belangrijk deel via podcasts. Een van hun intellectuele helden is de Amerikaan Jared Taylor die meent dat blanken gemiddeld intelligenter zijn dan zwarte mensen. Hij brengt zijn boodschap over de hersenpan van zijn rasgenoten niet als een woedende Ku Klux Klanleider maar als een soort professor die wetenschappelijk geverifieerde gegevens presenteert. Althans dat lijkt zo. Hij beweert zelfs dat Noord-Aziaten een hoger IQ hebben dan blanken, maar alles staat in het teken van zijn hoofdstelling dat zwarte mensen dommer zijn dan anders gekleurde mensen. Aan zijn sympathisanten laat hij als volleerd demagoog dan de conclusie over: zwarte mensen hebben krachtige leiding nodig en we weten welk stelsel met die redenering werd verdedigd, toen het verhaal van Cham uit de bijbel niet meer werkte.

Het is een veeg teken dat onze samenleving een vruchtbare voedingsbodem blijkt voor het soort totalitaire gedachtenspinsels dat de dwaallichten van het salafisme of van clubs als Erkenbrand verbreiden.

Waakzaamheid is geboden. Dat woord staat er niet voor niets. Aan het eind van de jaren dertig is een Comité van Waakzaamheid van Nederlandse intellectuelen opgericht om weerwoord te bieden aan ideologische bedreigingen van vrijheid, democratie en gelijke rechten. Bovendien was er een organisatie die Eenheid door Democratie heette en hetzelfde doel nastreefde. Willem Schermerhorn, de latere premier van bevrijd Nederland was daar een vooraanstaand lid van.

Zihni Özdil heeft gelijk. De tijd dat we fanatische dwaallichten konden weglachen is voorbij. Het wordt tijd dat wij leren hun uitdaging serieus te nemen.