Eurofobe oorlogsfantasieën in de Volkskrant

Het is weer zo ver. Eurofoob Nederland was een tijdje stil na de verpletterende nederlaag van nationale en nationalistische spreekbuis Geert Wilders, maar recente ontwikkelingen in het Brusselse en de wederopstanding van de PVV lijken het verloren zelfvertrouwen van de eurohaters een nieuwe impuls te hebben gegeven. Het gevolg: de retoriek verhardt met als voorlopig dieptepunt zondag een column van Jan Bennink in de Volkskrant vol verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog, fantasieën over al dan niet gewapend verzet en het demoniseren van politici waar Ad Melkert back in the days nog niet van durfde dromen.

Even een disclaimer: met een kritische houding tegenover de plannen van de Europese Commissie en het democratisch tekort binnen de Unie (en – waarom niet? – Nederland) is niets mis. Dat mag best een beetje fel, geen probleem. En full disclosure: Ik mag ‘Superjan’ Bennink graag en weet dat hij geen domrechtse PVV’er is. Maar toch, op een gegeven moment kan retoriek gevaarlijk worden. Hoe gevaarlijk? Nu ja, ik ga natuurlijk niet dezelfde fout maken en allerlei pseudohistorische nepvergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog maken. Ik blijf chronologisch wat dichter bij huis en stel de eurofoben de volgende vraag: wie van jullie ontkent dat de agressieve retoriek vol verwijzingen naar oorlog en fascisme tegen Pim Fortuyn verband hield met zijn moord?

U moet natuurlijk zelf Benninks artikel lezen om een oordeel te kunnen vormen, maar laat ik heel kort zijn (in anti-Europese kringen grijsgedraaide) redenering samenvatten: de Europese Unie is een voortzetting van het Derde Rijk met andere middelen. Geen tanks, geen terreurbombardementen en (nog) geen concentratiekampen, maar wel hetzelfde streven: onderwerping aan een verwerpelijke ideologie (al zegt Bennink niet welke) en een antidemocratische bureaucratische moloch (al heeft deze dan een gekozen parlement en minder ambtenaren dan de stad Amsterdam). Tegen deze poging ons allen de “slavernij” in te drijven, is verzet gewenst, nee zelfs van levensbelang, voordat Barroso, Van Rompuy en Verhofstadt het laatste restje vrijheid uit onze koude, dode vingers wringen.

Vierde Rijk Over de vorm van dit verzet is Bennink duidelijk: “liefst met woorden.” “Liefst”, mind you, niet “enkel”. En als woorden alleen niet het gewenste effect hebben? Dan hebben we altijd nog de prachtige woorden van Winston Churchill: “We shall fight on the beaches.” De boodschap is duidelijk: de EU is het Vierde Rijk, wie pro-Europa is, is een landverrader en er moet verzet à la WOII worden gepleegd om te voorkomen dat wij alsnog slaven worden van de Duitsers (“daar heb je ze weer”, schrijft Superjan).

Natuurlijk roept Bennink niet direct op tot geweld tegen EU-leiders of hun handlangers: politici aan de Duitse leiband of Brussels correspondent Chris Ostendorf van ons “Staatsjournaal”. (Voelt u hoe consequent alles wat niet eurofoob genoeg is wordt vereenzelvigd met totalitarisme?) Maar, meent Bennink, we moeten wel leren van “ons” verzet tegen het “vorige Groot Europese Rijk” (ja ja, we voelen hem, D66 is de NSDAP en zo) en met een “machtige, vreedzame beweging” in opstand komen tegen Brussel.

Heb ik iets gemist tijdens geschiedenisles? Zijn Hitler en de zijnen op de knieën gebracht door massaal vreedzaam verzet? Als dat de les is die we moeten leren, vraag ik mij af: wat doen we dan als dat verzet niet werkt? Wilde Churchill “on the beaches” met een bloemenketting om ‘Kumbaya’ zingen of moeten we zijn woorden toch maar letterlijk nemen en gaan schieten? En op wie? Op Van Rompuy? Rutte? Pechtold? Ostendorf? Ik ken Jan Bennink goed genoeg om te weten dat hij geen vlieg kwaad zal doen en het is dan ook niet om zijn daden dat ik mij zorgen maak.

Landverraad Maar zolang een pro-Europese houding gelijk staat aan landverraad, nazidom en vreemd genoeg (want het lijkt me nogal moeilijk samen te gaan) Stalinisme, maak ik mij wel zorgen. Zorgen over de volgende Volkert, Mohammed of Anders die de anti-Europese oorlogsretoriek wel serieus neemt. Die echt gelooft dat de EU zo’n groot gevaar vormt, dat woorden niet meer volstaan, dat actie, harde, radicale actie moet worden ondernomen. En ze zijn er, de stille (en minder stille) dromers van gewapend verzet en volkstribunalen tegen de nieuwe landverraders – Twitter zit er vol mee.

Na de moord op Fortuyn lag “links” onder vuur omdat de retoriek uit die hoek de kogel in de kamer van Volkert van der Graaf had geladen. Na de moord op van Gogh hoorde je iets soortgelijks richting moslims (en weer links). Na de moordpartij van Anders Breivik waren de rollen omgedraaid en zat “rechts” retorisch in de beklaagdenbank. In Griekenland zien we waar een vergelijkbaar doorgeslagen retoriek versus de EU en Duitsland toe kan leiden en ik weet dat Jan Bennink net zo walgt van het populisme en fascisme van de Gouden Dageraad als ik. Dus hoop ik, Jan, dat je de volgende nuanceringen op het eurofobe refrein onderschrijft:

Nee, de EU is geen voortzetting van het Derde Rijk. Nee, Angela Merkel en haar moderne Duitsland zijn niet de nieuwe Hitler en zijn nazi-lakeien. Nee, pro-Europese politici zijn geen landverraders. Nee, het NOS-journaal is geen modern equivalent van de Pravda en het persbureau TASS.

Pas als we het hierover eens kunnen zijn, is een serieuze en zinnige discussie over de toekomst van de Europese Unie en de rol van Nederland hier binnen (of voor mijn part erbuiten) mogelijk. Ik zal dan de eerste zijn die zich aanmeld voor Jan Benninks massale, vreedzame protest tegen soevereiniteitsoverdracht en uitholling van onze democratische vrijheden.

Volg Bart Schut ook op Twitter