Eurofobe retoriek voor beginners

Eurofobie is in en de daaraan gepaard gaande retoriek dus ook. Het weapon of choice van populisten op links en (vooral) rechts is de valse analogie (drogreden 1). De Europese Unie wordt vergeleken met enkele van de meest afschuwelijke politieke systemen die ooit aan menselijk denken en handelen zijn ontsproten.

Favoriet is het acroniem EUSSR, een samenvoeging van EU en USSR. Het is niet verwonderlijk dat deze vergelijking vooral in rechtse kringen zeer populair is, de Sovjet Unie was immers decennia lang de ultieme vijand van het vrije Westen. Communistenangst, wie is er niet groot mee geworden? Zo is op de website van de PVV Groningen een prachtig staaltje te lezen: “Het verschil tussen arm en rijk zal in ons land steeds meer zichtbaar worden door de wurggreep van de EUSSR.”

Ook PVV-Eerste Kamerlid Marcel de Graaff doet mee. Als zijn leider Geert Wilders ons op Twitter laat weten dat “Nederland moet bloeden”, weet De Graaff aan wie dat ligt: de EUSSR. Overigens lijkt de PVV-retoriek soms opvallend op die van de SP als het om Brussel gaat. De website van de socialisten meldt dat “neoliberale maatregelen” in Brussel hebben geleid tot het “ondermijnen van de verzorgingsstaat en neerwaartse druk op lonen en arbeidsvoorwaarden.” Dat de SP gezien haar verleden de term EUSSR niet gebruikt, is verstandig, maar les extrèmes se touchent.

Hoe idioot de term EUSSR is zal de historisch bewuste lezer niet ontgaan. Voorzover mij bekend is de EU niet gesticht na een bloedige revolutie en daaropvolgende burgeroorlog. Ook zijn er nog geen bewijzen geleverd voor een Europese Goelagarchipel waar miljoenen dissidenten worden gemarteld en vermoord. Of van bewust geplande hongersnoden en massadeportaties. Toch is Brussel het nieuwe Moskou, weten de PVV’ers.

Waarom? Omdat de EU haar lidstaten tegen hun wil zaken opdringt en soevereiniteit afneemt en is dat niet precies wat Stalin deed? Nee, natuurlijk niet, denkt de geschiedkundig geschoolde lezer. En al was het zo, het is zeker niet wat Brussel doet. Niet kan doen, want de macht binnen de Unie (de Europese, niet de Sovjet-) ligt bijna volledig bij de nationale regeringen. De EU is geen staat, maar een losse federatie van onafhankelijke, democratische landen. Het tegenovergestelde van de USSR dus.

Maar waag het niet daarop te wijzen, want dan volgt de ad hominem (drogreden 2). Je bent dan een eurofiel Gutmensch, een landverrader à la Alexander Pechtold. Bovendien, drammen eurofoben tot vervelens toe, die term EUSSR is uitgevonden door ene Vladimir Bukovski, nota bene zelf een voormalig Sovjetdissident! Dus moet het waar zijn want hij heeft er verstand van. Een mooier voorbeeld van een ad verecundiam (drogreden 3) zult u zelden horen.

Ook in de pers begint het begrip EUSSR door te sijpelen en niet alleen bij het “guurrechtse” GeenStijl. Elseviers Paul Lieben kwam recent met een meer literaire variant op de proppen door de vermeende eurofilie van D66 te vergelijken met George Orwells Animal Farm. Met Pechtold (bij uitstek kop van jut voor eurofoben) “in de rol van het verknechte werkpaard”. Beste Paul, waarom ga je niet meteen all-in en vergelijk de EU met Orwells andere roman over dictatuur, 1984? Velen op twitter zijn je al voorgegaan.

De flauwekulvergelijking met de Sovjet Unie gaat sommige EU-haters zelfs niet ver genoeg. Dus wordt het eeuwige, het ultieme argument erbij gesleept: de reductio ad Hitlerum (drogreden 4), ook bekend als de Godwin. Vanwege het ongelukkige toeval dat de Duitse kanselier Angela Merkel nu eenmaal de touwtjes in handen heeft tijdens de eurocrisis, vinden sommige malloten het nodig de EU “Het Vierde Rijk” te noemen. “Hitler wilde ook een verenigd Europa”, is een veelgehoorde Godwin op Het Net. Het bij veel PVV’ers populaire Europarlementslid Nigel Farage, leider van de United Kingdom Independence Party, meent dat Brussel het nieuwe Berlijn is. En hij is niet de enige.

De aartsconservatieve journalist John Laughland weet dat “Nazi’s Vichyieten, Italiaanse fascisten en anderen spendeerde de oorlogsjaren (…) met het ontwikkelen van gesofisticeerde programma’s voor Europese economische en politieke integratie.”

Dat dit soort nonsens ook aanslaat in Nederland, blijkt uit een commentaar van Joost Niemöller op de Dagelijkse Standaard: “Ik had me deze ideologische overeenkomst nooit gerealiseerd. Het maakt duidelijk van welk een cynisme de retoriek van de eurofiele intellectuele elite eigenlijk is.”

Eurofiel cynisme? Je moet maar durven!

Tot vergelijkingen met de Nazi’s laat Wilders zich niet verleiden. Het verhaal dat de EU de wortel van alle kwaad is (is de islam opeens geen gevaar meer, Geert?), slaat al bij genoeg eurofoben aan. Het is alsof Brussel opeens schuldig is aan alle problemen in ons land: economische krimp, werkeloosheid, dalende huizenprijzen, noem maar op. Maar Godwins en opportunisme werken beide kanten op, dus bij dezen een Duits liedje van de componist Friedrich Hollaender uit 1931. Met lichtjes aangepast tekst, dat wel. Vergelijk het met de oorspronkelijke en trek uw eigen conclusies.

An allen ist die EU schuld! Die EU ist an allem schuld! Wieso, warum ist sie dran schuld? Kind, das verstehst du nicht, sie ist dran schuld!