Europa moet Trump aanspreken in de taal die hij begrijpt; die van de dollar

En toen stond Europa met een mond vol tanden. Behartigenswaardige woorden van Macron, Merkel en Johnson hebben geen diepe indruk gemaakt op Trump, en zeker niet op de haviken die bij hem binnen zijn gevlogen: Bolton en Pompeo. Het valt ook niet te verwachten dat binnen de Amerikaanse Senaat en het Huis van Afgevaardigden protest zal opbloeien tegen het besluit van de Amerikaanse president om de nucleaire deal met Iran vaarwel te zeggen. En ook de bevolking zal niet massaal de straat op gaan voor het normaliseren van de verstandhouding met Iran. Het heeft er alle schijn van dat Iran de VS een groter trauma bezorgd heeft dan Vietnam ooit heeft kunnen veroorzaken.

Risico’s Dus heeft de Amerikaanse president op zijn thuisbasis weinig verzet te vrezen voor zijn gevaarlijke spel met Iran, met alle risico’s van gruwelijke oorlogen van dien. Nu zou het op zich geen probleem hoeven te zijn dat de VS geen brood meer ziet in de nucleaire deal met Iran, zolang veel andere landen doorgaan met handeldrijven met dit land. Immers, handel is voor het huidige Iran vele malen belangrijker dan het hebben van een atoombom. Het echte probleem van de ingreep van Trump is dat hij internationale bedrijven en landen die verder nog handel drijven met Iran de toegang ontzegt tot de Amerikaanse markt.

Men hoeft geen wijze uit het Oosten te zijn om te voorspellen dat internationaal opererende bedrijven eieren voor hun geld kiezen, en de voorkeur zullen geven aan de Amerikaanse boven de Iraanse markt. Dat is fataal voor de Iraanse economie. De gure consequentie is dan dat Iran als de wiedeweerga de ontwikkeling van een atoomwapen weer uit het vet zal halen. Geef ze eens ongelijk, met een Bolton als Nationale Veiligheidsadviseur van Trump die openlijk oproept tot regime change in Teheran, en met Israël in de buurt dat niet zal schromen om Iran aan te vallen.

Fatale beslissing Waar het op dit moment dus op aan komt is dat de handel met Iran van de ‘coalition of the willing’ – Europa, Rusland en China – onverminderd en misschien zelfs sterker dan tot nu toe door moet gaan. Het mooiste zou natuurlijk zijn als organisaties als de International Chamber of Commerce en andere machtige lobby-organisaties van het bedrijfsleven in de VS stad en land afreizen om, op wie er ook maar toe doet, in te praten: ‘Stop Trump’s fatale beslissing.’ Ze zijn altijd erg goed in het lobbyen voor hun eigen belangen; laten ze dat deze keer doen voor de wereldvrede, en uiteindelijk dient open handel met Iran én de VS ook hun eigen belangen. Shell, Unilever en aanverwanten, heb het nu eens niet over dividendbelasting maar over zaken die de fundamenten van ons bestaan raken.

Naast acties van het bedrijfsleven zou normaal gesproken een tweede weg open staan om Trump de mond te snoeren. Die leidt naar de WTO, de World Trade Organization. Het is duidelijk dat de VS zich de macht toe-eigent om andere landen dwingend op te leggen met wie wel of niet handel mag worden gedreven. Volgens de spelregels van de WTO, die draaien om het zo vrij mogelijk maken van handel, is zo een dwingelandij uit den boze. Voor het oplossen van handelsconflicten tussen landen bestaat binnen de WTO een soort van rechtbank, de trade dispute settlement body. Maar helaas, sinds ruim een jaar functioneert die rechtbank nauwelijks meer, omdat de Amerikaanse president weigert in te stemmen met de herbenoeming van rechters, waardoor er nu nog maar drie van de zeven in functie zijn. Vergeet het maar dat er nog recht gesproken kan worden. De reden waarom Trump weigert rechters te herbenoemen is simpelweg: wie als rechter niet doet wat de VS behaagt vliegt eruit, en bovendien moet Trump sowieso niets hebben van internationale organisaties want die dienen niet per definitie zijn America First.

Rigoureuze maatregel Gesteld dat het internationale bedrijfsleven te laf is om in actie te komen, en we hebben bovendien de zekerheid dat de weg naar een WTO-rechtbank op niets uit zal uitlopen, wat kan Europa dan doen om niet het onderspit te delven, en om te voorkomen dat slechts enkele duizenden kilometers verderop, dus om de hoek, een gruwelijke oorlog uitbreekt? Is Europa inderdaad zo zwak als het lijkt? Dat hoeft niet. Immers, als Trump een handelsoorlog aanzegt, dan kan Europa – hopelijk samen met China en Rusland – dat ook. Het zou in de rede liggen dat Europa een rigoureuze maatregel neemt: alle producten die uit de VS komen worden met een invoerheffing van vijftig, tachtig of honderd procent belast. De concrete percentages kunnen we het over hebben, maar het principe is duidelijk. Zo snel en zo effectief als mogelijk moet in de VS het besef doordringen dat met Europa niet te sollen valt. Zo een maatregel kost Europa ongetwijfeld een prijs, maar die is het waard om de VS weer in het gareel te brengen, en om de wereldvrede mee te dienen. Tegelijk ligt het voor de hand om dit signaal extra kracht bij te zetten: laten de Europese landen hun ambassadeurs terug roepen uit Washington.