Executies: waarom Indonesië niet luistert

Overal ter wereld groeit de woede over de executies in Indonesië. Journaals en nieuwszenders ruimden veel plaats in voor de treurende familieleden die werden gecontrasteerd met de spijkerharde procureur generaal. Zijn land kon niet anders, verklaarde deze, en zijn land wilde niet anders. Het ging tenslotte om een geloofwaardig anti-drugsbeleid.

Misschien is een en ander het begin van een nieuwe wereldwijde strijd tegen het kwaad van de doodstraf. Terechtstellingen in de Verenigde Staten of in China krijgen immers tot nog toe veel minder aandacht. Ze worden door de media min of meer schouderophalend geconstateerd. Activisten van organisaties als Amnesty International hebben moeite om op prime time aandacht te krijgen voor de slachtoffers van een straf die je nota bene volgens de formulering van de Amerikaanse grondwet zelf ‘wreed en ongebruikelijk’ mag noemen.

Er kan ook iets anders achter zitten: Indonesië is weliswaar een reusachtig land maar het heeft niet de status van wereldmacht. Het geldt als een ontwikkelingsland dat geen al te grote mond moet hebben. Met die terechtstellingen trekt Jakarta wel een hele grote broek aan. Het komt daarom in aanmerking voor wijze lessen over rechtsstaat en mensenrechten en democratie. Australië heeft zijn ambassadeur zelfs uit Jakarta teruggeroepen. Bij ons valt ook heel wat woede te verwachten uit politiek en maatschappij want er zit een Nederlander in de dodencel. Allemaal heel terecht en volkomen in orde, maar het zal niet helpen om die landgenoot uit de dodencel te krijgen. Ook voorkomt Australië door het terugroepen van zijn ambassadeur geen verdere executies. Integendeel.

In sommige kringen is de afgelopen weken met grote bewondering gekeken naar dat Australische Youtube filmpje aan het adres van immigranten. Wie over zee komt, wordt niet toegelaten. “You won’t make Australia your home” , zegt een strenge generaal. Boten worden zonder meer weggesleept.

Dit schrikt immigranten ongetwijfeld af. Het zet tegelijk kwaad bloed, ook bij Aziaten die geen moment aan emigratie zouden denken. Zij worden via publieke kanalen op een vernederende manier toegesproken, behandeld als een soort minderwaardige wezens voor wie men zich in Australië blijkbaar te goed acht. Aziaten herinneren zich met grote precisie hoe westerlingen destijds bij hen de deur forceerden en zich in hun landen vestigden, niet als hardwerkende arbeiders aan de onderkant van de markt maar als overheersers. En nu deze toon.

Daarom is het evenmin verstandig als Nederland of Nederlanders een al te grote mond opzetten over de dreigende executie van die landgenoot. Morele superioriteit zal zeker contraproductief werken. Geloof niet dat Nederlanders in Indonesië een streepje voor hebben vanwege ons fijne gezamenlijk verleden. Dat zouden we wel willen. Besef ook dat in de koloniale tijd de doodstraf nog werd uitgevoerd toen die in Nederland al lang was afgeschaft.

C’est le ton qui fait la musique. Voorzichtigheid is de moeder van de porceleinkast. Anders komt die landgenoot zéker voor het vuurpeloton.

Denk bij die  strenge procureur generaal van Indonesië ook aan het voormalig icoon van zovelen, Rita Verdonk. Regels zijn regels, zei die.

Tijdens de hele koloniale tijd handhaafde Nederland de doodstraf in Indië, terwijl die in het moederland allang werd afgeschaft. Hier een krantenbericht uit 1927 over een doodvonnis. Dat ging zo tussen neus en lippen door met een paar regeltjes.

Naschrift: in Indonesië zelf voert de grote jurist Mulya Lubis al decennia lang strijd tegen de doodstraf en ander onrecht. Hij verdient het, dat wij zijn strijd kennen en dat wij die steunen. Lees hier.

Recht in het hart: de Nederlandse programmamaker Paul Vleeshouwer maakte met zijn collega Pak Mas een documentaire over een van de de veroordeelden op Bali. Kijken!

 

Volg Han ook op Twitter

 

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)