Fuck de roltrap als je met de lift wil

Na 209 dagen van formeren was het eindelijk zo ver. Informateur en oud VVD-minister Gerrit Zalm heeft het nieuwe regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ aangeboden aan de Tweede Kamer. Daar waar zijn voorgangers Edith Schippers en Tjeenk Willink faalden, slaagde een gehaaide Zalm er uiteindelijk in alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Toch voelt het als de dag van gisteren dat Mark Rutte bovenaan de roltrap stond en zich met het nummer Uptown Funk langzaam naar beneden liet begeleiden om zijn overwinningsspeech te houden. ‘I’m too hot, hot damn, made Asscher wanna retire man. Stop, wait a minute. Fill my cup put some liquor in it.’ Als we ex-VVD’er Ybeltje Berckmoes mogen geloven, moet het voor sommige VVD-Kamerleden hebben gevoeld alsof er nog gestemd moest worden. Eenmaal op het podium aangekomen richtte de premier to be zich tot zijn achterban. ’’Nederland heeft ‘ho’ gezegd tegen het verkeerde soort populisme. Nu kunnen we een feestje vieren. We zijn immers optimisten. We wonen in een gaaf land.’’

Stijgende ongelijkheid Maar wonen we wel in zo’n gaaf land? De kloof tussen arm en rijk is groeiende en in het meest recente jaarverslag van de onderwijsinspectie wordt gesteld dat er een stijgende lijn zit in de ongelijkheid in het onderwijs. Een bedenkelijke toestand daar onderwijs hét instituut is dat sociale mobilisatie binnen de maatschappij mogelijk maakt. Het verloop van de schoolloopbaan hangt niet enkel af van de schoolprestaties, maar ook van de sociale afkomst van leerlingen want achterstanden in onderwijsprestaties ontwikkelen zich al voordat kinderen naar school gaan. Daarbij komt kijken dat ons onderwijssysteem, waarin relatief vroeg wordt geselecteerd, de ongelijkheid niet laat maar doet groeien. Kinderen krijgen niet meer de tijd om hun ware potentieel te tonen waardoor hen de toegang tot het hoger onderwijs keihard wordt ontzegd. Diploma’s corresponderen nu eenmaal met arbeidsposities waardoor het huidige sociale systeem van ongelijkheid wordt gereproduceerd. Gemengde schooladviezen en brede brugklassen zijn dan ook dé gereedschappen om een rechtvaardigere samenleving te bouwen. Maar aan elk bouwproject zijn kosten verbonden.

‘Geldverspilling, linkse hobby’s! Iedere mislukking kost de scholen bakken met geld en dat allemaal omdat de ouders van Mohamed geen Nederlands willen leren. En wie draaien er uiteindelijk op voor de kosten. Juist ja, de hardwerkende belastingbetalers.’ Dit is een misvatting want de weg naar succes kent vele obstakels. Als Mohamed succesvol wil zijn op de arbeidsmarkt, dan zal hij zich moeten invechten. Voor wie het goed heeft is het eenvoudig om succesvol te zijn, maar mensen die omhoog willen klimmen zullen eerst moeten kruipen. En juist dat kruipen verloopt zo moeizaam, zowel op de middelbare school als in het hoger onderwijs. Een immense verkwisting van menselijk kapitaal. Spijtig voor de leerlingen maar ook voor de Nederlandse (kennis)economie. Je zou denken dat een land dat sterk aan het vergrijzen is elke vorm van kapitaal goed kan gebruiken, de kosten zijn in dit geval van secundair belang.

Rijker en rijker Hoe kan het dan dat de kosten zwaarder lijken te wegen dan de opbrengsten? Dit wordt duidelijk wanneer de doelen van de liberalen (lees VVD) in ogenschouw worden genomen. Belastingverlaging voor de rijken, privatisering van de sociale zekerheid, privatisering van de zorg en privatisering van het hoger onderwijs. Deze doelen dragen bij aan ongelijkheid in de samenleving. Immers de rijken worden rijker en rijker waardoor de beruchte kloof tussen arm en rijk natuurlijk alsmaar groter wordt. Impopulaire doelen voor eenieder die zich niet tot de elite mag scharen en daarmee geen doelen waarmee je verkiezingen wint. Hoe is het dan mogelijk dat Rutte en zijn VVD aan de vooravond van hun derde termijn staan, terwijl voormalig coalitiepartner PVDA genadeloos is afgestraft door het volk? Hoe worden deze doelen dan toch aan het volk verkocht? Iedereen wil toch goede zorg en wie wil er nou niet dat er geïnvesteerd wordt in het onderwijs?

Ordinaire verdeel- en heerspolitiek luidt het antwoord. Verdeel mensen op kwesties als ras, sekse, religie, abortus of het recht op een voltooid leven (waarbij de media een dubieuze rol speelt) en het gevolg is dat burgers uit de middenklasse tegen hun eigen belangen stemmen. Jonge mensen hebben een goede opleiding nodig om zich de middenklasse in te vechten. We zorgen ervoor dat hoger onderwijs toegankelijk wordt voor deze mensen, niet door dure proposities maar door het belasten van de allerrijksten. Wanneer gekozen dient te worden tussen belastingvoordelen voor de allerrijksten of meer geld naar het onderwijs, zal iedereen kiezen voor het laatste, behalve de allerrijksten. De focus zou moeten liggen op fundamentele sociaaleconomische problemen bij het kiezen van volksvertegenwoordigers. Alleen dan kan de middenklasse groeien. Dus fuck die roltrap, als je met de lift wil.