Gaat Hugo de Jonge het redden?

Mag Hugo de Jonge zich eind deze week nog (demissionair) vicepremier en minister van Volksgezondheid noemen? De wolken die zich boven zijn hoofd samenpakken zien er wel heel donker uit. De ‘chef corona’ krijgt het morgen en overmorgen loodzwaar in de Tweede Kamer. Niet alleen de oppositiepartijen hebben genoeg van hem, ook Kees Verhoeven van D66 (een coalitiepartner dus) vindt dat hij ‘tegen de grenzen van zijn geloofwaardigheid aanloopt’.

Dat De Jonge de corona-uitbraak niet onder controle krijgt valt hem misschien nog niet zozeer aan te rekenen. In veel andere landen lukt dat ook niet. Maar bij deze minister gaat er wel ontzettend veel mis.

Zo blijkt het registratiesysteem van de GGD zo lek als het spreekwoordelijke mandje. Miljoenen privacygevoelige persoonsgegevens van burgers die zich hebben laten testen op corona zijn binnen handbereik van criminelen geraakt. Informatie die gebruikt kan worden bij identiteitsfraude, phishing en andere kwalijke praktijen. Alle reden voor de politiek verantwoordelijke om een schuldbewust toontje aan te slaan, zou je zeggen. Maar De Jonge probeerde het allemaal te bagatelliseren en zich eruit te kletsen. Tot grote woede van de Kamer.

Nog vervelender voor hem is het uiterst trage verloop van de vaccinatiecampagne. Nederland, dat anders niet schroomt de rest van de wereld met opgeheven wijsvinger tegemoet te treden, blijkt als het om inenten gaat een van de langzaamste landen binnen de EU (en daarbuiten). Iedereen ergert zich groen en geel hieraan, maar De Jonge slaagt er maar niet in voor meer tempo te zorgen. Integendeel: hij moet de ene na de andere tegenvaller aan de Kamer melden.

Daar komt nog eens bij dat hij heeft getracht de vaccinatiecijfers mooier voor te stellen dan ze zijn, iets waar hij inmiddels enigszins van is teruggekrabbeld. Niet bepaald een operatie waarmee hij reclame voor zichzelf heeft gemaakt. En er is nog behoorlijk wat meer dat hem aangewreven kan worden.

Met andere woorden: het lijkt dat de minister niet tegen de coronacrisis is opgewassen. Laat dus iemand anders het maar eens proberen. De vraag is: wie? PvdA-Kamerlid Attje Kuiken heeft wel een oplossing. Premier Mark Rutte moet de regie overnemen, vindt ze.

Het valt echter te betwijfelen of het CDA (qua stemmenpercentage de tweede regeringsfractie) dat een goed idee zou vinden. De Jonge is immers vicepremier namens deze partij. Tot een paar weken terug was hij zelfs nog lijsttrekker. Die functie heeft hij neergelegd om zich helemaal op het coronadossier te kunnen werpen. Daar bakt hij dan wel niets van, maar mij lijkt het uiterst onwaarschijnlijk dat de christendemocraten dat ooit toe zullen willen geven. Dat zou een beetje al te pijnlijk zijn, zeker zo kort voor de Kamerverkiezingen. Bovendien: stel nu eens dat Rutte het inderdaad beter doet dan De Jonge (en daarvoor lijkt weinig nodig). Dan is de afgang compleet.

Maar ook de VVD is er vermoedelijk niet op uit De Jonge tot aftreden te dwingen. Om te beginnen staat het natuurlijk helemaal niet vast dat Rutte het zoveel beter zal doen dan hij. En Rutte is wel lijsttrekker van de VVD, die kan zich geen flop veroorloven. Een mislukking van het coronabeleid zal ongetwijfeld op het hele kabinet afstralen, maar toch vooral op De Jonge. Het is beter een CDA’er de zwaarste klappen te laten opvangen dan die zelf te incasseren.

Vandaar dat Rutte De Jonge tot dusver in bescherming neemt. ‘Ik doe dit echt al heel lang,’ zei hij vrijdag volgens RTL Nieuws. ‘En als ik één ding heb geleerd is het dat je een probleem niet oplost door het complexer te maken. En Hugo de Jonge is hier niet het probleem.’

Het is waar dat steun van Rutte niet automatisch betekent dat je níet hoeft te vertrekken. Voormalige bewindslieden als Jeanine Hennis, Halbe Zijlstra, Mark Harbers en diverse anderen kunnen erover meepraten. Maar het zou voor De Jonge toch nog aanzienlijk vervelender zijn als de premier zijn warme woorden achterwege had gelaten.

Misschien heeft De Jonge nog iets om zich aan vast te klampen. Het is niet erg gebruikelijk dat ministers opstappen nadat ze al hun ontslag hebben ingediend. Anderzijds: het is eerder gebeurd. In 1994 traden de ministers Ernst Hirsch Ballin (Justitie) en Ed van Tijn (Binnenlandse Zaken) terug in de nasleep van de IRT-affaire. Het kabinet waarvan ze deel uit maakten was toen al weken demissionair.

Kortom: gaat De Jonge het redden? Ik durf op de afloop geen goede fles wijn te zetten. Zelfs geen slechte.