Gaza, Israël: Winnaars? Verliezers?

Ik denk dat wanneer Israëls’ tegenstanders het internationaal recht schenden door lukraak te vuren op burgers het recht om zich te verdedigen legitiem is en een rechtvaardig Israëlisch antwoord toelaat. Maar, ik denk dat het duidelijk te merken is dat de Israëlische reactie onevenredig geweest is en niet valt binnen de begrenzing van wat een rechtvaardige oorlog genoemd kan worden. (…) Het is een disproportionele reactie, een vreselijke, dodelijke en contraproductieve reactie van Israël. (…) En ik denk dat de voortdurende Israëlische propaganda – en ik denk wel dat men het propaganda moet noemen – die suggereert dat we er alles aan doen om burgerslachtoffers te voorkomen alleen maar begrepen kan worden als de grove leugen die het is.

Van augustus 2013 tot eind april 2014, werden intensieve besprekingen gevoerd tussen Israëli’s en Palestijnen die uiteindelijk mislukten. Volgens de Amerikaanse pers viel vooral de kwade trouw van Netanyahu op die meer bezorgd is om zijn politieke coalitie met extreem-rechts dan dat hij op zoek gaat naar een echte oplossing.

Het offensief in Gaza begon, als per toeval, op het exacte moment dat Fatah en Hamas een eenheidsregering oprichtten die enkel bestond uit technocraten en dus zonder deelname van Hamasmilitanten. Een stap die op de goedkeuring van de meeste landen mocht rekenen maar door Israël verketterd werd. Op het ogenblik dat de bombardementen begonnen begin juli denkt Israël nog te kunnen profiteren van zijn gebruikelijke diplomatieke dekking . Na vier weken is de trend helemaal omgeslagen.

Internationale reacties Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN, niet direct bekend om zijn gedurfde uitspraken, beschuldigde Israël van een moreel schandaal en een criminele daad (“…a moral outrage and a criminal act”). In Groot-Brittannië verliest premier David Cameron een pijler van zijn meerderheid als Sayeeda Warsi, onderminister voor Buitenlandse Zaken opstapt vanwege de “morele onverdedigbare” positie van haar baas over Gaza. Het verst gaan zes Zuid-Amerikaanse landen (Argentinië, Brazilië, Chili, Ecuador, El Salvador en Peru) wanneer ze hun ambassadeurs teruggeroepen.

En tenslotte, wanneer het Ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten over de Israëlische aanval op een school van de Verenigde Naties in Gaza zegt dat het “geschokt” is door deze “schandelijke” daad, blies het stoom af over weken van groeiende woede op de Israëlische regering. The New York Times : “De botte, niets ontziende taal – bij de zwaarste ooit gericht tegen Israël die diplomaten zich herinneren – legt een frustrerende realiteit van de Obama-regering bloot: de regering van premier Benjamin Netanyahu heeft de diplomatieke inspanningen van de Verenigde Staten om het geweld in Gaza te beëindigen grotendeels afgewezen en de Amerikaanse functionarissen aan de zijlijn van woede laten overkoken over wat zij zien als oneerbiedige behandeling.”

De politiek zal ook rekening moeten houden met de publieke opinie. Het is niet zozeer de omvang van de steunbetuigingen en betogingen die verandering lijken aan te kondigen maar het gevoel van een gedeelde impasse door al diegenen die het onrecht (racisme, sociale ongelijkheid, milieu…) aanklagen. Het schuldgevoel over de holocaust is niet meer het enige prisma waardoor jongeren naar Israël en Palestina kijken.

Boycotten die handel Evangelische christenen in de Verenigde Staten, die om godsdienstige redenen altijd Israël gesteund hebben, keren zich nu ten gevolge van een “humanistischer” lezing van de bijbel van Israël af. In Europa is het soms de financiële wereld die spreekt. De Nederlandse pensioenfondsen PGGM en ABP, de Danske Bank (de grootste bank van Denemarken), de Noorse bank Nordea en pensioenfondsen in Noorwegen en Luxemburg hebben over de laatste maanden hun investeringen in militaire bedrijven, banken en Israëlische bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van kolonies teruggetrokken.

Al deze bewegingen en acties vallen samen in wat een zeer mobiliserende campagne zou kunnen worden: de boycot van Israëlische producten en desinvestering in Israëlische bedrijven. Deze oplossing lijkt het beste antwoord te kunnen worden tegen een onverzettelijk Israël en de verdeelde/laffe Westerse regeringen. Volgens een artikel in de Israëlische krant Haaretz kennen boycotcampagnes sinds begin juli een enorm succes. “De ‘Long live Palestine, boycott Israel’ campagne kent een stijging van slechts een paar honderd gebruikers begin juli naar meer dan een kwart miljoen vandaag.” Ook de Buycott-app die je als gebruiker kan aanpassen aan je eigen wensen is een hit geworden.

Oorlogsmisdaden De Israëlische regering is fel gekant tegen alles wat ook maar zou kunnen wijzen op enige internationale erkenning van Palestina. Het was tegen een Palestijnse toetreding tot de UNESCO maar moest het onderspit delven. Begin april, toen Israël, in weerwil van gemaakte akkoorden, een groep Palestijnse gevangenen niet vrijliet, tekende de Palestijnse Autoriteit nog eens 15 internationale akkoorden.

Ondanks hevige weerstand van allerlei regeringen zijn de Palestijnen bereid om de toetredingsdocumenten tot het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag te ondertekenen. Eens dat is gebeurd kan er een onderzoek opgestart worden naar eventuele begane oorlogsmisdaden in Gaza.

In 2009, beschuldigde het in opdracht van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC) opgestelde Goldstone-rapport het Israëlische leger (en Hamas) ervan dat ze waarschijnlijk oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid hadden gepleegd tijdens de ‘Cast Lead’ operatie van 2008 in Gaza. Israël was van slachtoffer beul geworden. Het rapport, dat trouwens niet gevolgd werd door eender welke consequentie voor Israël, werd door Benjamin Netanyahu verketterd. Volgens hem moest het rapport “in de vuilnisbak van de geschiedenis” gegooid worden.

Na het Goldstone-rapport dat na de ‘Cast Lead’ operatie van 2008 in Gaza tot de conclusie kwam dat Hamas en Israël waarschijnlijk oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid hadden gepleegd zou een nieuw verslag, dit maal vanuit het ICC, dat tot dezelfde conclusies komt, een nieuwe blaam zijn die de grote verklaringen van de onschuld van Tel Aviv meer en meer als een dissonant zou doen klinken binnen de internationale gemeenschap.

Als Benjamin Netanyahu vandaag weigert om naar zijn bondgenoten te luisteren, zelfs naar de Amerikanen, en enkel steun zoekt bij een vrij unanieme Israëlische publieke opinie, blijven er hem enkel slechte keuzes over: of terugkeren naar serieuze vredesbesprekingen, of volharden als hardliner met het gevaar dat het op dit ogenblik vooral verbale isolement omgezet wordt in een economische boycot, diplomatieke sancties en internationale strafrechtelijke offensieven.