Gedweep met Joop

Nederlanders vinden goed en kwaad in de politiek een beetje eng. We kunnen er alleen mee omgaan als het ver weg is – zoals bij Mandela – of als het ver in het verleden ligt. Neem bijvoorbeeld het stuk van Hans Spekman, enige tijd geleden op deze site. Mijn partijgenoot memoreert daarin de roerige tijd van den Uyl. Spekman stelt dat hij al jong duimde voor Joop den Uyl, en huiverde bij de gedachte dat Wiegel premier zou worden.

Ik moest onmiddellijk denken aan Ill fares the land , het laatste boek van Tony Judt, waarin Judt stelt dat we leven in een tijd van politieke pygmeeën. Waarom komt Spekman niet verder dan zichzelf in de schaduw plaatsen van de ouwe Joop? Waarom hebben Nederlanders toch de neiging om dit soort schijngevechten uit te voeren, veertig jaar na dato? Waarom moeten we den Uyl versus Wiegel nog een keer dunnetjes overdoen, in plaats van dat we ons op Samsom versus Rutte richten?

Je ziet hetzelfde met Mandela. Nederland blonk uit in achteraf aan de goede kant staan, terwijl we een van de landen waren die het minst deden om apartheid de wereld uit te helpen. Er is hier meer aan de hand dan dat het makkelijk is om achteraf aan de goede kant te staan. Ik kan het idee niet van me afschudden dat Mandela vanuit Nederland gezien groter lijkt, omdat onze eigen politici zo ontzettend klein zijn.

Het heeft, denk ik, iets met de huidige manier van politiek bedrijven te maken. We kunnen niet over goed en kwaad in het nu praten, omdat goed en kwaad uit de politieke discussie weggesneden zijn. Politiek is gereduceerd tot efficiëntie, tot een wedstrijdje wie de beste bestuurder is. Slechte dingen als onvermijdelijk voorstellen en zo de vraag naar goed en fout buitenspel zetten is een van de standaardtrucs van de moderne politicus geworden. Vroeger gebruikten de burgers de overheid om zich tegen allerlei dingen te beschermen, tegenwoordig wordt ons verteld dat we de dingen die ons overkomen maar lijdzaam moeten ondergaan.

Het probleem is dat er op dit moment kwaad plaatsvindt in Europa; groot kwaad zelfs. In Griekenland worden vrouwen gedwongen zichzelf te prostitueren omdat het geld op is. In Spanje wordt een generatie kapotgemaakt met jeugdwerkloosheid van boven de 50 procent. In Nederland gaan we dwangarbeid voor gehandicapten invoeren. Tijd om het niet over het goed en kwaad in het verleden te hebben, of ver weg, maar over het goed en kwaad in het hier en nu.