Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Geen Masterplan, maar Missersplan Gevangeniswezen

  •  
18-04-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Ondoordachte bezuinigingen Teeven zijn slecht voor de samenleving, gevangeniswezen en gevangenen
Je verzint het niet: crimefighter Teeven sluit meer gevangenissen dan links lief is. Deze staatssecretaris is prominent lid van een politieke partij die zelden op invoelende reacties over criminelen te betrappen is. Toch gaat een groot aantal gevangenissen dicht en raken duizenden gevangenbewaarders hun baan kwijt. De maatschappelijke gevolgen van deze ondoordachte kaalslag blijven niet beperkt tot werkgelegenheid in die regio’s waar de banen toch al niet voor het oprapen liggen. De samenleving zal er stukken onveiliger door worden.
Het Masterplan Dienst Justitiële Inrichtingen, waarin alle bezuinigingen werden aangekondigd, dwingt tot een herbezinning op de vraag waarvoor gevangenisstraf ook alweer diende. Sinds de Tweede Wereldoorlog kende het Nederlandse gevangeniswezen een humane aanpak die gericht was op terugkeer in de samenleving. Op maat gesneden resocialisatie moest de basis leggen voor een misdaadvrije toekomst voor ex-gedetineerden.
Sinds de jaren tachtig is het resocialisatie-ideaal in een steeds kwader daglicht komen te staan. Detentie moest vooral voor vergelding en afschrikwekking zorgen. Deze koerswijziging heeft te maken met een veranderd mens- en wereldbeeld. Tot diep in de jaren zeventig zagen velen de misdadigers vooral als slachtoffer van de samenleving. Vanaf de jaren tachtig vatte de gedachte post dat criminaliteit een rationele keuze is die door een streng strafklimaat te beïnvloeden is. De huidige bezuinigingsplannen willen strenge en sobere straffen die vooral tegemoet komen aan de behoefte tot vergelding. ‘Voor iedereen die straf verdient: straf’ prijkte bijvoorbeeld op de VVD-verkiezingsposters. Veiligheid wordt bereikt door delinquenten zo lang mogelijk achter de tralies te houden. Maar nu moet dat, vanwege de bezuinigingen, met veel minder geld.
Veiligheid op een koopje. Dat lijkt het motto van de kabinetsplannen voor het gevangeniswezen. Meerpersoonscelgebruik, wegsaneren van arbeid in detentie, aanzienlijk beperken van dag- en detentieprogramma’s en snijden in zorg en nazorg brengen detentie terug tot één aspect: opsluiten. Da’s inderdaad de goedkoopste oplossing als je alleen naar de kosten voor het ministerie van Veiligheid en Justitie kijkt. Het vergt geen rocket science om te begrijpen dat gedetineerden niet beter worden van kale detentie. Sterker nog: veel gedetineerden zullen rancuneuzer en uitzichtlozer de gevangenis verlaten. Nogal wat gedetineerden hebben psychische en verslavingsproblemen die door sobere opsluiting zeker niet verdwijnen. Nadat deze gedetineerden vrijkomen gaan velen weer in de fout. Dit is dus vragen om méér, in plaats van minder criminaliteit.
Veiligheid kán goedkoper, maar niet op de korte termijn. Overtollige celcapaciteit kan worden geschrapt maar dat vergt een doordachte benadering. Staatssecretaris Teeven sluit nu de gevangenissen die het goedkoopst zijn om te sluiten. Dat zijn uitgerekend de gevangenissen die goed presteren en financieel gezond zijn. En zijn de alternatieven voor detentie eigenlijk wel goedkoper? Een elektronische enkelband, huisarrest en reguliere psychische zorg brengen de detentie- en TBS-kosten omlaag. Maar dan zorgen woningcorporaties voor woonruimte, gemeenten voor een bestaansminimum, GGZ Nederland voor forensische zorg en de politie voor het toezicht dat anders door gevangenbewaarders werd verzorgd. Kortom: de kosten blijven hetzelfde, alleen drukken ze op andere begrotingen. En is het niet aan de rechter om te oordelen of iemand celstraf of een enkelband krijgt?
Verstandiger is juist die gevangenissen te sluiten die er onvoldoende in slagen om gedetineerden op het rechte pad te krijgen. Dat levert geen snelle bezuinigingen op maar op de langere termijn zijn de besparingen evident: dalende criminaliteit en een dalende behoefte aan politie en justitie.
Het is duidelijk dat staatssecretaris Teeven misschien wel de prijs, maar kennelijk niet de waarde van het gevangeniswezen kent. Deze ondoordachte bezuinigingen zijn slecht voor de hele samenleving, slecht voor gevangenen en slecht voor het gevangeniswezen. Slachtoffers mogen nu in de rechtszaal hun zegje doen maar hun meest geuite wens ‘ zorg ervoor dat hij iemand anders dit niet aandoet’ kan Teeven’s Masterplan niet waarmaken. Het is simpelweg een Missersplan.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.