GeenPeil is geen bedreiging voor de democratie, wel een verarming

Een Tweede Kamerlid mag volgens de grondwet geen ‘levend stemkastje’ zijn, vindt Piet Hein Donner. Maar dat zijn ze nu soms al en daar heeft Donner nota bene zelf aan bijgedragen. Erger is dat GeenPeil de politiek er niet transparanter op maakt.

Oud-politicus Piet Hein Donner gooide er afgelopen woensdag bij een toespraak in Den Haag een effectieve oneliner uit: ‘GeenPeil luidt het einde van de democratische rechtsstaat in.’ Waarom? Omdat hun aanpak strijdig zou zijn met artikel 67 van de grondwet, dat bepaalt dat niemand volksvertegenwoordigers kan worden opgedragen wat ze moeten stemmen. Daar kun je over twisten – en dat zal ik zo ook doen – maar eerst moet er iets worden gezegd van de hemeltergende hypocrisie van Donner.

Ik bedoel, dit is de man is die in 2010 hoogstpersoonlijk drie partijgenoten in de Tweede Kamer onder druk zette om schriftelijk te verklaren dat ze conform de partijlijn zouden stemmen over een coalitie met de PVV. En dat hij het in 2011 niet problematisch vond om als vicevoorzitter van de Raad van State te moeten oordelen over wetsvoorstellen van een kabinet waar hij zelf in had gezeten, zien we dan maar even door de vingers.

Waar waren de dreigende woorden toen Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk uit de PvdA-fractie werden gezet toen ze weigerden hun vertrouwen uit te spreken in het integratiebeleid van minister Asscher? Waar bleef de oneliner van Donner toen een Tweede Kamerlid van de VVD een spreekverbod kreeg van de partijtop omdat haar initiatiefvoorstel publicitair niet goed uitkwam? Toen had de democratische rechtstaat best wat verdediging kunnen gebruiken.

Het ironische is natuurlijk dat Donners selectieve verontwaardiging enthousiast ontvangen werd door GeenPeil. Ze wisten niet hoe snel ze het op hun site moesten zetten als een mooi bewijs van de elitaire regentenmentaliteit die nog steeds in Den Haag heerst. Het is ook ironisch dat GeenPeil helemaal geen andere manier van politiek bedrijven voorstaat.

Bij een traditionele partij stellen de leden voor de verkiezingen een programma op, waar hun kandidaten zich aan dienen te houden als ze zijn gekozen (tot zover het idee van stemmen zonder last, trouwens). Bij GeenPeil gaan ze dat ook doen, maar dan andersom. Voor elke stemming in de Kamer kunnen de leden aangeven wat de fractie moet stemmen. Na verloop van tijd zouden we dan moeten gaan zien wat het gedachtegoed van de partij is.

Het is wel vrij cynisch om politiek te reduceren tot stemmen over wetsvoorstellen en moties van wantrouwen, zoals GeenPeil van plan is. De leden digitaal over alle amendementen en moties laten stemmen is logistiek gewoon niet haalbaar. Sowieso is het vrij bizar dat de club die internet-verkiezingen ‘ volstrekt ridicuul en onbetrouwbaar ’ noemde het nu als democratische vernieuwing presenteert. Het is te hopen dat GeenPeil er een beetje sportief mee omgaat als anderen hen met pollfucken.

Maar veel bizarder is dat er niemand namens de partij het woord zal voeren in de Tweede Kamer. Niet om een voorstel te verdedigen, niet om een politieke tegenstander te overtuigen, niet om een standpunt toe te lichten. Dat kan ook niet, want niemand weet welke overwegingen de leden van GeenPeil hadden achter hun schermpje. Daar wordt de politiek bepaald niet transparanter van. En als een wetsvoorstel het dankzij de stem van GeenPeil wel of niet aangenomen wordt, dan vind ik dat een verarming van de politiek.