Gekke Freek

Domineeszoon Freek de Jonge pakte groots uit, afgelopen zaterdag in de Volkskrant. De jeugd van tegenwoordig ‘kakelt’ maar wat in de sociale media. Zonder ideologie en zonder verlangen naar schoonheid. Vroeger, toen Freek nog een rebelse jongen was, was alles beter.

Schoppen tegen het establishment Hij verraadt zichzelf al vrij snel. Hij memoreert namelijk hoe hij in de revolutionaire jaren zestig nog wel eens een akkoordje kon sluiten met een journalist om fijn tegen het establishment aan te schoppen. Zo mocht hij in 1969 onder andere Herman van Veen en Gerard Cox met de grond gelijk maken. Daarom was hij zo geschokt toen in 2008 Pauw en Witteman niet bereid waren om mee te doen aan zijn opzetje om via ‘harde journalistiek’ Peter R. de Vries te vloeren. Integendeel zelfs: De Vries won het debat, daarin gesteund door de twee presentatoren.

Laten we eens kijken wat Freek hier zegt. Het establishment, dat waren blijkbaar Herman van Veen (destijds 24 jaar oud) en Gerard Cox (29 jaar). Freek zelf was destijds 25. Klinkt dus als een clubje van aanstormende talenten, jongemannen die net aan hun carrière begonnen. Wat zegt hij verder, over het vloeren van dit ‘establishment’? Dat het zo mooi was dat hij van een journalist een kans kreeg om onbeperkt tegen anderen aan te trappen. Toen stelde de journalistiek nog wat voor, lijkt hij te willen zeggen. En dan de nederlaag: hij plaatst in Pauw & Witteman een frontale persoonlijke aanval op Peter R. de Vries en de presentatoren weigeren hem daarbij te helpen. Wat een desillusie moet dat zijn geweest, die ontdekking dat zelfstandig denkende individuen het ook wel eens met hem oneens zouden kunnen zijn.

Geschiedenisles De donderpreek raast door en Freek gaat ineens vijf eeuwen terug in de tijd. Toen leerde Luther de katholieke kerk een lesje. Hij zette haar zelfs ‘buitenspel’. Alsof sinds 1517 de katholieke kerk niets voorstelt en het lutheranisme 1,2 miljard aanhangers heeft. Laat het nu precies andersom zijn. Luther zette zichzelf buitenspel en hoe je dat verder ook waardeert, dat de katholieke kerk in de eeuwen daarna bleef bloeien staat buiten kijf.

Vervolgens, zo betoogt historicus Freek, rukte de individualisering op. Dat kwam door de Reformatie. Quod non: de processen die hij omschrijft begonnen allemaal in de tweede helft van de middeleeuwen in katholieke kringen, denk bijvoorbeeld aan de Moderne Devotie of aan het werk van Erasmus. Met aplomb stapelt hij allerlei karikaturen op elkaar, die er bij hem ongetwijfeld in zijn geramd op de lagere school: over de bevrijdende Reformatie, over de revolutie van de uitvinding van de boekdrukkunst, over de opkomst van wetenschap en ratio.

En toen… toen kwamen de jaren zestig. Toen was onze beschaving op zijn hoogtepunt. Toen was er vrijheid en liefde en bevrijding van het schaamteloze consumentisme dat dankzij de enorme economische groei na de Tweede Wereldoorlog aan het oprukken was. Toen mocht Freek van de media vrijuit schelden op de machthebbers. Toen was guerrillastrijder en dictator Fidel Castro nog zijn grote idool. Want linkse dictaturen waren toen goed en rechtse waren fout. Vroeger…

Freek wordt oud Wat onze grootste nog levende cabaretier lijkt te ontgaan, is dat hij inmiddels even reactionair is als de mensen en de regimes waar hij met hulp van het journaille zo graag tegenaan wil schoppen. Dat PowNed een direct product is van de revolutie die hij in de jaren zestig en zeventig zelf heeft gesteund. Gezag moest toch omver geworpen worden? Het establishment moest toch vogelvrij zijn? Freek was de God van die tijdgeest – Rutger Castricum is zijn Zoon. Het is een beetje laat om nu in een hoekje te gaan zitten zuurpruimen. Sterker nog, dat is niet alleen laat, het is hypocriet.

Het kan natuurlijk ook nog zijn, dat Freeks artikel niet serieus bedoeld is. Het probleem met Freek is namelijk dat je nooit weet of hij een grap maakt. Dus wat hij ook zegt: laten we maar gewoon op een zeker moment, als dat gepast lijkt, hartelijk gaan lachen en vervolgens overgaan tot de orde van de dag.

Lees hier het artikel van Freek de Jonge

Volg Remco van Mulligen ook op Twitter