Gelukszoekers

In Parijs belandde ik dit weekend, op zoek naar ontbijt, in een juice bar. Dat klinkt weinig Frans, al spreken Parijzenaars tegenwoordig door de heilzame werking van internet volop Engels. Achter de bar stonden twee Amerikanen die zo leken weggelopen uit een hipster-commercial van een Twents biermerk.

Ik bestelde een joodse bagel met arabische hummus, een jus d’orange die ik – heel gek – orange juice noemde en een americano en nam plaats. Om me heen klonk het Engels van de louter Amerikaanse clientèle. Ik ben in iemands droom beland, dacht ik. Zoals Nederlanders ooit massaal boer in Frankrijk wilden worden, zo dromen Amerikanen van een leven als horeca-exploitant in Parijs. Er gaat op sommige mensen een grote aantrekkingskracht uit van het idee elders een nieuw leven op te bouwen. Alsof je je lotsbestemming hackt. 

Buiten druilde een regenbui die zo uit Londen leek geïmporteerd. Ik checkte mijn iPhone en zag dat in Rotterdam de zon scheen. Had ik het maar niet geweten. Aan de tafel naast me zaten een man en een vrouw, beiden begin dertig, de levensfase waarin de toekomst hardnekkig aan de deur rammelt en je moet bepalen welke route je als levensweg kiest. Ze waren zo te merken bevriend maar geen stel en druk in gesprek. Dat wil zeggen, de vrouw sprak, de man luisterde. “Weet je wat dat betekent?” vroeg ze retorisch. “Dat ik twee full-time nanny’s in dienst moet nemen. Dat hij bijna nooit thuis zal zijn…”

Twee kindermeisjes, alsof dat een zorg is. First world problems , schoot het door mijn hoofd terwijl ik mijn oren spitste en ondertussen veinsde naar mijn iPhone-scherm te staren. Je moet wat als je je niet meer achter een papieren krant kunt verschuilen.

“Is dat het leven dat ik wil leiden? Natuurlijk, hij zou er heel veel geld mee verdienen maar is dat wat ik wil? Of wil ik echt leven? Ik zal je zeggen, een goede vriendin van me is advocaat. Ze verdient bakken met geld, ze vliegt met helikopters alsof het taxi’s zijn, maar iedere ochtend voordat ze naar haar werk gaat zit ze thuis te huilen. Ze haat het leven dat ze leidt, ze kan er niet meer tegen.” 

In haar stem klonk zoveel wanhoop door dat ik even dacht dat ook zij hier ter plekke in huilen zou uitbarsten. De man humde instemmend en ze vervolgde terwijl ze haar handpalmen opende ter ondersteuning van de evidentie van haar betoog. “En ja, we moeten nu eenmaal zoveel geld verdienen. Want niets is meer te betalen. Mijn ouders hoesten iedere maand 1000 dollar op voor hun zorgpremie. Alles kost handenvol geld. Weet je waarom ik hier in Parijs ben gaan wonen? Voor mijn kinderen. Om ze een toekomst te bieden. Ik wil dat ze gewoon toegang hebben tot onderwijs, tot gezondheidszorg. Dat heb je hier. Bij ons zie je dat kinderen die net van de universiteit komen, die op het punt staan hun leven te beginnen, al een schuld van een kwart miljoen dollar hebben. Dat wil ik ze niet aan doen.”

Ineens realiseerde ik me dat ik naast twee vluchtelingen zat, mensen die huis en haard zijn ontvlucht om elders een beter leven te vinden. Gelukszoekers zou onze premier ze noemen. Als ze tenminste van een ander continent dan Noord-Amerika waren gekomen. Niemand heeft het ooit over deze verborgen bootvluchtelingen. Ze zijn geen probleem in hun juice bar in een typisch Parijse straat waar ze alleen maar Engels spreken. Het is zelfs niet erg dat ze komen profiteren van onze voorzieningen. Maar die alledaagse hypocrisie van de publieke opinie was niet wat me het meest raakte.

Deze mensen, die wonen in een land gesticht door kolonisten die Europa ontvluchtten omdat ze er niet vrij konden zijn, een land waar het recht op het najagen van geluk in de Onafhankelijkheidsverklaring is opgenomen, komen nu naar Europa om geluk te zoeken. Levensgeluk in de vorm van gelijkheid, van de verzorgingsstaat. Precies de zaken die de dominante rechtse politieke krachten in hoog tempo of langzaam maar zeker willen afschaffen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen waar ze het voor het zeggen hebben. De gezondheidszorg bijvoorbeeld wordt – bijna – opengesteld als jachtterrein voor winstzoekers. Wie denkt dat dat laatste een goed idee is, kan ik de documentaire Sicko over de Amerikaanse gezondheidszorg, de duurste en minst effectieve ter wereld, aanraden.

Deze mensen komen naar Europa, niet omdat ze financiële rijkdom zoeken maar omdat ze hunkeren naar een vorm van samenleven die nu afgebroken wordt in tal van Europese landen. Voor rechtse politici is het Amerikaanse ideaal met de almacht van de vrije markt het grote voorbeeld. Dat roept de vraag op: waar gaan wij straks naartoe vluchten als de amerikanisering van Europa voltooid is?

@2525 / FB

cc-foto: He shoots, he scores