Een gemiste kans voor GroenLinks

Toen Jesse Klaver zijn: “Wij gaan Nederland veranderen” van de daken riep, dacht ik dat hij het begrepen had. Dat hij snapte hoe de afkalving van “links” te stoppen is en hoe we een begin kunnen maken ons land van onderaf te bevrijden uit de klauwen van het neoliberale spook van de vrije markt als oplossing voor alle kwalen. Zondag 20 november presenteerde GroenLinks haar lijst voor de Tweede Kamer. Zij verviel in de klassieke fout om louter goed opgeleide kandidaten uit de bovenlaag van de samenleving voor te dragen. Links als een elite die niet met mensen, maar over de hoofden van mensen het land wil veranderen. Er staan capabele mensen op de lijst. Ik geloof ze stuk voor stuk in hun oprechtheid en in hun drang van Nederland een eerlijker en duurzamer land te maken. 

Toch knaagt er iets. GroenLinks presenteert zich niet als die brede volksbeweging waarvan ik even dacht dat Klaver de aanvoerder wilde zijn. In twee boeken (Economisme en De empathische samenleving) schetst hij toch echt het beeld dat we vanuit de sleetse neoliberale structuren moeten evolueren naar een duurzame, empathische samenleving waarin initiatieven vanuit de bevolking centraal staan. Ik voelde een korte periode dat GroenLinks begreep waar de kantelbeweging van Jan Rotmans voor staat. Ik had een tijdje de indruk dat de partij onder leiding van Jesse Klaver haar oor echt te luisteren zou leggen in de samenleving. Dat er begrip was voor de ontwikkelingen in het land. Voor de strijd voor een basisinkomen. Voor ruimte voor start-ups en innovatieve nieuwe ideeën. Voor verandering van onderaf. 

Maar in de aanloop naar de verkiezingen van maart 2017 komt de voorman met strak geregisseerde “MeetUps” en wordt alles ingericht om zijn boodschap te “zenden”. Met de lijst die nu is gepresenteerd laat GroenLinks zien dat voor haar de linkse beweging niet volks is en dat de verandering niet van onderaf vorm krijgt. GroenLinks kiest eenzelfde regenteske benadering als de Partij van de Arbeid al jaar en dag doet. Daarmee bereikt zij niet die grote groep kiezers die het graag anders wil. Die genoeg heeft van de teloorgang in de zorg en de doorgeslagen marktwerking. Die goed snapt dat er veel moet gebeuren om de gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan. Een groep die echter ook worstelt met haar eigen bestaanszekerheid en zoekt naar wegen om ook morgen en overmorgen huur, hypotheek of levensonderhoud te kunnen betalen.

GroenLinks verzuimt om een brug te slaan naar de grote laag in de samenleving die aandacht vraagt voor haar problemen van alledag. De verbinding met mensen die de laatste jaren geleidelijk hun vertrouwen in de politiek verloren, wordt niet hersteld. GroenLinks presenteerde zich zondagavond 20 november 2016 in Utrecht als linkse elite. Als een groep bevlogen mensen met hoge idealen waarvoor zij vanuit de eigen comfortabele positie hun stinkende best willen doen. Daarin schuilt nog niet het begin van een antwoord op de problemen van veel mensen in het land die worstelen om hun leven op de rails te houden en om zichzelf en hun dierbaren te kunnen onderhouden.