Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Gevangen in dilemma’s 

  •  
08-05-2016
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
25108441845_85a0a53541_o

© cc-foto: European's People Part

De papieren beginselen van de EU en de opkomst van dictators
De verontwaardiging over de politiek van de Turkse president Erdogan is groot. Zijn beleid op het gebied van persvrijheid wordt alom bekritiseerd, en terecht. Helaas hebben we in Europa kilo’s boter op ons hoofd en zien wij niet, of willen we niet zien, dat Erdogan niet alleen in Ankara een fraai paleis heeft laten bouwen, maar dat hij in Europa ook een paar huizen heeft. Hij woont onder andere in Hongarije, in Polen en in Slowakije.
Neem Hongarije, het Hongarije van Viktor Orbάn en zijn Fidesz partij. Onder zijn gezag vinden in het land ontwikkelingen plaats die zich weinig van die bij zijn Turkse collega onderscheiden. In maart heeft het parlement een set amendementen aangenomen, waarvan het vierde amendement het meest in het oog springt. Daarin worden diverse voorstellen gedaan die eerder door het Constitutioneel Hof in Hongarije werden verworpen. Het amendement staat bol van veranderingen die indruisen tegen fundamentele waarden van de Europese Unie. Ik noem er een paar:
  • alleen de verbintenis tussen man en vrouw wordt expliciet erkend;
  • het parlement gaat bepalen of een religieuze gemeenschap ook de status krijgt van een officiële religie en hoeft haar keuze verder niet te verantwoorden;
  • dakloosheid kan worden gecriminaliseerd om zodoende de ‘publieke orde, veiligheid, gezondheid en culturele waarden’ te behouden;
  • de uitzending van politieke campagnes zal voortaan worden beperkt tot de door de staat gecontroleerde media;
  • het mandaat van het Constitutioneel Hof zal drastisch worden ingeperkt, waardoor het hof niet meer mag refereren aan haar eigen wetgeving;
  • het Hof mag toekomstige amendementen niet meer beoordelen op inhoud, maar enkel nog op procedurele gronden;
  • antisemitische schrijvers worden toegevoegd aan de leeslijsten van middelbare scholieren;
  • straatnamen worden vervangen en door het hele land herrijzen beelden van Horthy, de regent die tijdens de Tweede Wereldoorlog een bondgenootschap aanging met Hitler.
Het nationaal sentiment van de Fidesz partij vindt gretig gehoor bij de extreem-rechtse Jobbik partij, met 20% van de stemmen bij de laatste verkiezingen een factor van betekenis. Zonder overdrijving kan gezegd worden dat Hongarije lijkt af te glijden naar een dictatuur.
Het enige waarmee Orbάn enigszins rekening moet houden is ‘Brussel’. De miljarden subsidie van de EU wil hij in geen geval kwijtspelen. Zijn strategie is even logisch als succesvol. Eerst verregaande voorstellen doen, om daarna met een compromis tenminste dat binnen te halen wat hij wilde bereiken. Orbάn heeft er, ten onrechte, in ‘Brussel’ veel doorheen gekregen. Zijn laatste ‘wapenfeit’ is een referendum over een vluchtelingenquotum. Orbάn wil zo’n referendum in de wetenschap dat de meerderheid tegen een quotum zal stemmen om op die manier een mandaat te hebben en de EU te kunnen weerstaan. Solidariteit met andere EU landen, die daardoor op hun beurt met grotere aantallen te maken krijgen, betekent niets voor Orbάn. Internationale druk om de hervormingen terug te schroeven – van de Venice Commission, fracties in het Europese Parlement, van de Europese Commissie, van een aantal lidstaten– leverden weinig tot niets op.
Ook in Slowakije staat een huis van Erdogan. Met de herverkiezing van Robert Fico sluipt er ook in dat land een bedenkelijke geest binnen. Zo heeft Fico intussen de publieke omroep weer omgevormd tot een ouderwets staatsorgaan, te vergelijken met de vroegere communistische situatie. In de afgelopen jaren zijn steeds meer media in handen gekomen van oligarchen, waaronder de laatste ‘vrije’ krant SME. Volgens SME directeur Matus Kostolny was die overname om puur politieke redenen, omdat SME als enige geprobeerd had uit te vinden in hoeverre de nieuwe eigenaar PENTA betrokken was bij het omkopen van ministers.
Ook de mensenrechten worden in Slowakije met voeten getreden. De gereguleerde discriminatie van de Roma bijvoorbeeld. In de aparte klassen en scholen voor Roma is het onderwijsniveau behoorlijk lager dan in de andere klassen. De Hongaarse autonome bevolking vervolgens wordt in het openbaar vernederd; op het Svatopluk beeld in Bratislava staan de symbolen van de nazi Hlinka garde; de Slowaakse “Hitlerjeugd” legt kransen; het partijsymbool van de SNS lijkt op het logo van de Nazi partij; Haatmisdaden worden niet bestraft, maar zelfs aangemoedigd; de veroordeelde oorlogsmisdadiger Tiso wordt openlijk geëerd, zigeuners worden openlijk bespot; de Slowaakse Politie is trots op het mishandelen van zigeunerkinderen; raciale segregatie wordt openlijk aangemoedigd;
Al deze en andere uitingen en haatmisdaden zijn tot op de dag van vandaag onbestraft in het EU land Slowakije. Het land dat notabene het komend voorzitterschap van de Unie op zich neemt.
Het derde huis van Erdogan staat in Polen. Ik ga hier niet over uitweiden, maar verwijs naar het artikel van 4 mei op Joop over de situatie in Polen.
De Europese Unie ziet deze processen in grote machteloosheid aan en komt niet verder dan waarschuwingen. Plannen om bijvoorbeeld Hongarije uit te sluiten van stemrecht worden vooralsnog gehinderd door regelgeving. Het is ook een lastig dilemma; het uitsluiten van stemrecht zal de regeringen in die landen eerder weerbarstiger maken en ze wellicht in de verleiding brengen de EU dan maar helemaal voor gezien te houden. Het zal de situatie in de besproken landen niet veranderen; integendeel. Het is aannemelijk dat zonder toezicht en dialoog de landen verder afglijden.
Toch moet er een stevig antwoord komen van de EU. Het kan niet zo zijn dat met miljoenen of zelfs miljarden aan subsidies een ontwikkeling kan plaatsvinden die haaks staat op de beginselen van de EU. Ontwikkelingen die ontegenzeggelijk ook invloed gaan krijgen op andere landen binnen de EU.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.