Handen af van de studiefinanciering

In Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Nijmegen werden universiteitsgebouwen en collegezalen bezet en in andere steden werden ludieke acties gevoerd. Dit alles in het kader van een breed verzet tegen de voornemens van het kabinet om maar liefst 20% op het onderwijsbudget te bezuinigen. De economische crisis heeft een flink gat geslagen in de staatsbegroting, dus iedereen moet inleveren, aldus het kabinet. Eindelijk kan er een eind gemaakt worden aan de “perverse solidariteit” van de studiefinanciering, aldus minister van onderwijs Ronald Plasterk. De bakker hoeft niet meer mee te betalen aan de opleiding van de rijke advocaat en de lasten van de crisis worden eerlijk verdeeld, aldus Plasterk. Zelfbenoemde onderwijspartij D66, Groenlinks, VVD, CDA en ChristenUnie willen ook van de studiefinanciering af. Zijn de plannen werkelijk zo sociaal als ze ons willen doen geloven of is de woede van de studenten terecht?

Laten we beginnen met het crisisargument. Natuurlijk moet het begrotingstekort teruggedrongen worden, maar waarom zouden studenten moeten betalen voor een crisis waar ze part noch deel aan hadden? Waren het niet de bankiers die onverantwoorde risico’s hebben genomen? Waren het niet de neoliberale politici die de teugels van het kapitalisme hebben laten vieren? Tenzij er bedoeld wordt dat studenten net als de Amerikanen te veel op de pof leefden. Dat lijkt me een logisch gevolg van duur onderwijs en een minister die niet onder doet voor de gemiddelde verkoper van Becam of Lenen.nl. Wat er dus gebeurt is dat de rekening van de crisis zonder aarzeling neergelegd wordt bij mensen die het al niet zo ruim hebben. De komende tijd moet nog maar bezien worden of de schuldigen verantwoordelijk worden gehouden en er een beroep gedaan wordt op de sterkste schouders.

Een groot gevaar van nog meer bezuinigen op het hoger onderwijs is de achteruitgang van de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs. Nu al puilen collegezalen uit van de studenten, omdat er op veel opleidingen te weinig middelen zijn. Onderwijsinstelling lijken meer en meer op leerfabrieken. Kleinschalig, uitdagend en kwalitatief goed onderwijs wordt steeds zeldzamer. Met het afschaffen van de studiefinanciering komt bovendien de toegankelijkheid onder druk te staan. Hebben je ouders geen dikke portemonnee? Dan wordt het erg moeilijk om alle kosten op te kunnen hoesten. De gemiddelde kamerprijs is al ruimschoots hoger dan de basisbeurs. Het collegegeld gaat de komende jaren met 220 euro omhoog en extra studiekosten voor boeken, materiaal en excursies stijgen mee. Torenhoge studieschulden en veel bijwerken zijn de enige oplossingen. Maar uit onderzoek van spitsnieuws, MSN en Nobiles geeft twee derde van de jongeren aan niet door te studeren als de studiefinanciering wegvalt. Niet voor niets vrees 85% dat studeren weer iets voor de rijken wordt. Kortom, de plannen zijn ronduit asociaal.

Maar hoe zit het dan met de bakker die de opleiding van de advocaat betaalt? Dat is toch pervers? Op het eerste gezicht misschien, maar het is volstrekte flauwekul. Als een student advocaat wordt gaat hij namelijk meer belasting betalen. Het betaalt zich dus wel degelijk af in financiële zin. Bovendien, een bakker wil toch ook dat er voldoende hoogopgeleiden zijn? Die moet ook wel eens naar de dokter. Wat als de kinderen van de bakker willen leren voor dokter of advocaat? De samenleving als geheel profiteert enorm van een hoog opgeleide beroepsbevolking. Aan dat belang wordt volledig voorbij gegaan. En los van de rechtvaardiging van deze vorm van solidariteit, MBO-ers en HBO-ers krijgen óók studiefinanciering. De bakkersopleiding wordt dus net zo goed gepakt. Het enige dat hier pervers is, is de manier waarop het asociale plan met leugens verkocht wordt, door een minister die zegt sociaal te zijn.

Mijn conclusie is dat studenten niet meer dan terecht de barricades beklimmen. Het onderwijs dreigt het kind van de rekening te worden, met name voor de mensen die het al niet zo breed hebben. Als Plasterk dacht dat hij zijn onzalige plannen kan doorvoeren met behulp van mooie praatjes, zijn charmante hoed en een leuk gitaar riedeltje, dan heeft hij het mis. Studenten zijn ondanks de staat van het onderwijs niet dom. Ze komen in verzet en grote landelijke protesten lijken een kwestie van tijd. ROOD doet er alles aan om samen met studenten een vuist te maken en ten strijde te trekken. Deze week is er op www.sp.nl/hogeronderwijs een petitie gestart om het protest tegen de afschaffing van de stufi zichtbaar te maken. Als u tegen de afbraak van het hoger onderwijs bent vraag ik u te tekenen. Samen kunnen we Den Haag duidelijk maken: handen af van de studiefinanciering!