Handhavers en overheidsdienaren worden met onmogelijke opdrachten de straat op gestuurd

Dit is een alarmerende kop in de Volkskrant van het afgelopen weekend. Het onderwerp is niet nieuw: de burgerij reageert in toenemende mate agressief op de dienaren van de overheid die ook maar proberen hun werk te doen. Zulke berichtgeving leidt over het algemeen bij de politiek tot grote verontwaardiging. “Van ambtenaren blijf je af!”, toornt dan een minister of volksvertegenwoordiger. En hij kondigt aan dat zulke agressie kei- en keihard moet worden aangepakt. Het is ook krankzinnig dat een gemeentelijk handhaver in het Brabantse dorp Best de vuilnisman bij zijn ronde moet vergezellen. Of niet soms?

Hoe is dat eigenlijk zo gekomen? Inwoners van Best moeten hun afval scheiden. Soms zelfs in vijf verschillende categorieën. Dat weet lang niet iedereen volgens de precieze regelen der kunst voor elkaar te brengen. Daarom heeft de gemeente in haar grote wijsheid besloten dat de vuilnisman verkeerd gesorteerd afval niet langer zal meenemen. En dat heeft geleid tot agressieve bejegening van de vuilnisman. Vandaar die handhaver.

Je zou je natuurlijk kunnen afvragen of het niet een beetje leip is en contraproductief om burgers voor straf te laten zitten met hun huisvuil. Dat is niet goed voor het milieu en de leefbaarheid van de buurt. En of al dat scheiden misschien meer met opvoeding van de burger heeft te maken dan met een behoorlijke manier van huisvuilinzameling. En leidt een ander uiteindelijk niet tot een vuilere straat? De tarieven van de vuilnisophaaldienst hebben trouwens een zodanig niveau bereikt dat die de boel voor dát geld zelf wel kan scheiden. Dan gebeurt het tenminste goed. Voor de volksopvoeding hebben wij het onderwijs en de overheidspropaganda.

De gemeentelijke overheid neemt een onhaalbaar besluit en de vuilnisman kan de klappen opvangen. Zo kun je ook opvatten wat er in Best gebeurde.

De overheid is het laatste decennium heel erg van het handhaven en het aanpakken. Op lokaal niveau zijn er hele legertjes BOA’s  aangesteld die de burger scherp in de gaten houden en pekelzondes afstraffen met vaak torenhoge boetes die in geen enkele verhouding staan tot de ernst van het vergrijp. Tegelijk wordt die burger steeds preciezer voorgeschreven wat hij moet doen en nalaten. Dat roept inderdaad woede en agressie op. Die is – laat ik dat heel nadrukkelijk voorop stellen – nooit gewettigd. Er is geen excuus voor. Je hebt je handen thuis te houden. Maar dat bij sommige burgers die handen gaan jeuken als zij geconfronteerd worden met de macht van dorpstirannetjes, dat is hoogst voorstelbaar. Dan moeten wij het niet hebben over  arme handhavers die voor een hongerloon naar het front worden gestuurd, maar over de gemakzuchtige gemeenteraadsleden en wethouders die de krankzinnigste boetebepalingen in hun verordeningen opnemen en zelden nagaan of de de stevige maatregelen die zij nemen wel uitvoerbaar zijn of leiden tot rechtvaardige situaties. Het is een idioot idee om voor straf vuilnis niet op te halen. Ik zou mijn kliko (ontdaan van papiertjes met mijn naam en adres erop) bij de verantwoordelijk wethouder voor de deur posteren. Dat is een zinniger actie dan zo’n vuilnisman bedreigen. En het plaatst de overlast waar die thuishoort.