Hé Wilders, dit is wat Martin Luther King écht zei

Wilders werd maandag door de politie gehoord over zijn beruchte ‘minder, minder’-uitspraak waarbij hij zijn aanhang beloofde te zorgen voor ‘minder Marokkanen’ in Nederland. Justitie onderzoekt of die uitspraak en de manier waarop deze is gedaan, strafbaar is. Daarom werd de PVV-leider om een toelichting gevraagd. Natuurlijk maakte Wilders er weer direct een media-spektakel van. En passant presenteerde hij zichzelf als martelaar van de vrijheid. Want als Wilders iets goed kan dan is het de rol van slachtoffer spelen.

In zijn verklaring – die hij ook naar het ANP stuurde – bezwoer Wilders dat hij zijn strijd tegen het door hem gekoesterde spookbeeld van ‘islamisering’ nooit zal opgeven, niets van zijn uitspraak terugneemt en haalde hij vervolgens heel pompeus een citaat van de Amerikaanse burgerrechtenactivist dominee Martin Luther King aan:

Ik sluit af met te zeggen dat er niets fantastischer is in de wereld dan vrijheid. Het is het waard om ervoor naar de gevangenis te gaan. Het is het waard om je baan ervoor kwijt te raken. Het is het waard om ervoor te sterven.

Het gebruik van dat citaat is geheel in lijn met de methode Bosma, zijn malicieuze secondant, die geen groter genoegen kent dan kwetsen. Bosma is de Rutger Castricum van het Binnenhof. Zijn truc bestaat er voor een groot deel uit dat hij zaken altijd omdraait. De nazi’s vervolgden socialisten maar Martin Bosma maakt er van dat de socialisten nazi’s waren. Om maar een voorbeeld te noemen.

Zo ook bij King. De dominee was een voorvechter van burgerrechten en een bestrijder van discriminatie. Het is geheel in de lijn van Bosma om hem op te voeren als referentie in een zaak die juist om het tegenovergestelde draait: de PVV wil mensen burgerrechten afpakken en minderheden discrimineren.

Die omkeringstruc werkte lang in een tijd waar de verschillen tussen links en rechts ontkend werden en het politiek benul op de waakvlamstand stond: je citeert King en wat King zegt is waar, dus moet wat jij zegt ook wel waar zijn. Voeg daarbij dat meestal iedere context wordt weggelaten en de tegenstander staat in de discussie al snel met een mond vol tanden. Dat is de methode Wilders en steeds meer mensen beginnen hem door te krijgen. Dus zal er nu waarschijnlijk niet meer zo snel iemand roepen dat Wilders ‘wel een punt heeft’ als hij King aanhaalt.

Wilders heeft het citaat van King vermoedelijk ergens van internet geplukt, als sardonische gimmick. Maar het wordt pas echt interessant als we kijken waar de uitspraak precies vandaan komt. De legendarische dominee sloot er op 1 januari 1957 in Atlanta een toespraak mee af die handelde over de uitdagingen van de nieuwe tijd. Het is een betoog tegen discriminatie en een pleidooi voor gelijkheid, iets waar Wilders juist vanaf wil. King riep de zwarten op hun rechten op te eisen langs democratische weg. Hij zegt ook iets over de leiders die daarvoor nodig zijn:

In deze tijd van sociale veranderingen hebben we het meest behoefte aan leiders die zowel kalm als positief zijn. Leiders die de extremen van heethoofdigheid en berusting uit de weg gaan. Leiders die de kwesties analyseren en een visie doorzetten, zonder op te geven maar met verstandige terughoudendheid. Leiders die niet verslaafd zijn aan publiciteit maar aan rechtvaardigheid.

Dat kan Wilders in zijn zak steken. King legt uit dat de wereld liefde nodig heeft. Liefde voor mensen. Niet liefde in seksuele of romantische zin. Daar hebben de Grieken het woord eros voor, legt hij zijn gehoor uit. Maar de Grieken kenden ook het begrip ‘filie’, als ‘houden van’. Dat is waar het om gaat, vertelt King: houden van je medemens. Saillant in dit geval want tegenover filie staat het Griekse woord fobie. En laat het nu juist dat zijn wat Wilders praktiseert en uitdraagt. 

Het is leerzaam om de tekst van King te lezen. De burgerrechtenleider geeft precies de koers aan die gevolgd moet worden om onderdrukte en achtergestelde groepen te emanciperen. Dat is een heel andere koers dan de afgelopen jaren, mede onder invloed van Wilders, in Nederland werd gepredikt. Goed dat de PVV-leider er nog eens op wijst, al is het dan onbedoeld.