Help Italië de migranten te weren

De nieuwe Italiaanse regering is vastbesloten illegale vluchtelingen uit Afrika terug te sturen naar hun land van herkomst. Van de 600.000 die ooit aangeland zijn op de Italiaanse kusten zwerven er nu nog 500.000 rond in alle hoeken van het land. Dat zijn mensen die op grond van het Vluchtelingenverdrag van de VN nooit en te nimmer gelegaliseerd kunnen en mogen worden. Immers, ze komen uit een veilig land, en kiezen Europa in de hoop op een beter bestaan.

Hoe men hun verlangen ook kan voorstellen, elke juridische en ook humanitaire grondslag ontbreekt om hen in Italië te laten vertoeven. Er zit dus niets anders op om hen, zo snel mogelijk, terug te zenden naar de landen waar ze vandaan komen. Daar zit een prijskaartje aan, naar schatting een kleine drie miljard euro. Afrikaanse landen willen hun landgenoten eventueel wel terug nemen, maar daar moet voor betaald worden. De organisatie om – stel je voor – een half miljoen mensen richting het zuiden te zenden kost ook een flinke duit. Vanaf het veilige Amsterdam kan ik moeilijk inschatten of het terugkeerbedrag drie miljard is, of minder of meer. Hoe het ook zij, het kost veel geld.

Mijn eerste bespiegeling is dat het onjuist is om de Italiaanse regering te verdenken van racistische of xenofobe trekken. Misschien staat het taalgebruik van Matteo Salvini, de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en leider van Lega, mij niet aan. Dat doet niet ter zake. Hij heeft gelijk dat illegalen zo fatsoenlijk mogelijk rechtsomkeer moeten maken. Mijn tweede bespiegeling is dat alle landen van de Europese Unie Italië financieel, diplomatiek én organisatorisch alle soorten van steun moeten geven om deze operatie zo goed en humaan mogelijk te laten verlopen. Mijn derde bespiegeling is dat de Europese Unie een ruim gevuld fonds in het leven moet roepen om alle lidstaten te steunen, ook organisatorisch en diplomatiek, die eveneens kampen met het probleem van de terugkeer van illegalen.

Verwoord ik met deze gedachten en voorstellen een extreem rechts standpunt? Ik wil eerder zeggen dat het zeer links is wat ik te berde breng. Het gaat om niets minder dan het redden van onze rechtstaat. Illegalen die, met behulp van mensensmokkelaars, onze kant opgekomen zijn en die niet uit een land komen waar ze voor hun leven moeten vrezen, hebben onze rechtstaat in gevaar gebracht. Dat is de harde werkelijkheid. Kijk daarvoor maar naar de opkomst van bewegingen die het met de democratie niet zo nauw nemen en hun aanhang vinden bij mensen die – begrijpelijk? – grote problemen hebben met de massale toestroom van illegalen. Laten we er nu eens mee stoppen hen fascisten of racisten te noemen. In het merendeel zijn ze dat niet.

Laten onze regeringsleiders daarom duidelijk maken dat Europa niet het vangnet kan zijn voor wat er in Afrika mis gaat. Als illegalen fatsoenlijk maar tegelijk zo snel als mogelijk terugkeren naar hun land van herkomst zou ik dat willen aanduiden als “operatie redding van onze democratie en van onze humanitaire waarden”. Tegelijk moeten we onderkennen dat wij, westerlingen, niet helemaal onschuldig zijn aan het falen van veel Afrikaanse staten. Is het niet zo veel dictators aldaar door het Westen zo niet in het zadel geholpen zijn, dan toch minstens uitbundig gesteund zijn? Willen we niet weten dat de ongebreidelde corruptie in die landen door onze multinationals en door onze regeringen, die de andere kant opkijken, in stand gehouden wordt, en niet zelden via de Amsterdamse grachtengordel en de Zuidas geëffectueerd wordt?

Het terugsturen van illegalen, dat absoluut moet gebeuren, moet gepaard gaan met het aangaan van zodanige handelsverhoudingen dat Afrikaanse landen zich wel degelijk kunnen ontwikkelen en niet steeds economisch aan het kortste eind trekken. Ik vrees dat extreem rechts zich van dit laatste weinig zal aantrekken. Voor hen zal gelden: opgeruimd staat netjes. Voor mij, vanuit een linkse visie, is het buiten kijf dat het andere deel van de klus ook geklaard moet worden: weg met het faciliteren van de corruptie en weg met oneerlijke handelsverhoudingen.