Herinneringen aan Rutte

Wat een week in politiek Nederland. Geen goede week voor Rutte, een slechte week voor de politieke klasse. Ook voor toeschouwers is het pijnlijk om te zien hoe iemand zich aan de macht vastklampt.

Van 2002 tot 2015 volgde ik Rutte van dichtbij: eerst als verslaggever voor het VRT-radionieuws, later als correspondent voor VRT-nieuws. En ook ik werd bij vlagen gegrepen door z’n charme. Ik herinner me een eerste verkiezingsoverwinning in een kolkende tent in Scheveningen. Wat was ik trots dat ik de held van Nederland die nacht op weg naar het podium wat quotes kon ontfutselen. Later was er soms regelrechte bewondering voor de werklust, souplesse en handigheid waarmee hij zijn kabinetten leidde. Eenmaal in Den Haag deed Rutte met mij wat hij met iedereen doet. Hij begroette mij altijd als een oude vriend die dolblij is je eindelijk te zien. Na de wekelijkse persconferenties _ meer conférences eigenlijk _ ging ik soms mee koffie drinken met de premier en de andere journalisten. Een belevenis op zich: plots stond je als eenvoudige scribent te keuvelen over koetjes en kalfjes met de baas van Nederland. Het paste allemaal feilloos in zijn missie als sfeermaker, allemansvriend en teamleider van de BV Nederland.

Tegelijk waren er toen al sporen van onechtheid. Het gedrag op campagnemomenten, het routineus op de foto gaan met fans, de kant-en-klare grapjes: het eeuwige optimisme voelde soms plastic aan, zeker als je er met de neus bovenop stond. De Nederlandse politiek journaliste Petra De Koning schreef enkele maanden geleden een fascinerend boek over Rutte. Ze heeft hem jaren intens gevolgd, sprak met vriend en vijand en aan het eind van het boek doemt een beeld op van een wat wereldvreemde, elegante autist. Een eeuwige vrijgezel die geen pannen in huis heeft, die jarenlang in hetzelfde hotel op vakantie gaat en verslingerd is aan obscure politieke biografieën. Maar vergis je niet: alles staat in functie van het werk en de macht. Niets is toeval, alles wat ie als premier doet is bedacht, tot en met het kleinste detail.

Ondertussen dook binnen de politieke arena steeds meer wrevel op. Er waren nogal wat schandalen  de voorbije jaren, groot en klein. De meeste haalden de Belgische pers niet eens. Maar telkens wist Rutte de verantwoordelijkheid handig van zich af te schuiven. Betrokkenen en waarnemers bleven iedere keer verbluft achter. Afgelopen donderdag probeerde hij de oude truc een laatste keer: zijn leugen over parlementslid Omtzigt was alweer het resultaat van een “falend geheugen”. Maar zelfs door het tv-scherm heen voelde je dat het de truc te veel was, de Kamer zou zich niet langer in de luren laten leggen.

Het resultaat is een puinhoop waarbij zowat alle  belangrijke partijen betrokken zijn. Het paasweekend moest bezinning brengen, maar er werd door iedereen volop gespind in de hoop om er straks zelf beter uit te komen. Rutte gaat er prat op dat ie totaal onthecht is. Maar ik zie hem niet zomaar een stap opzij doen: de bijna 2 miljoen stemmen zijn meer van hem dan van zijn partij. De tijd is rijp voor een vrouwelijke premier, maar Rutte wil in de geschiedenisboeken als de langst zittende premier van Nederland. De komende dagen en weken zullen duidelijkheid brengen. Maar de neergang van Rutte is definitief ingezet.