Hervormingen Turkije: Niet genoeg, toch 'ja'

Dit artikel is bedoeld voor diegenen die nog een klein of groot duwtje in de rug nodig hebben om ‘ja’ te stemmen op 12 september. Laat mij nog een keer proberen uit te leggen waarom ik denk dat er goede redenen zijn om voor het pakket van wijzigingen van de grondwet.

Met alle aandacht gefocust op de hervorming van instituten van de rechtspraak zou men bijna vergeten dat er op dit moment meer wordt geboden. Als dit pakket wordt aangenomen, zal Turkije bijvoorbeeld voor het eerst een ombudsman hebben, een zichtbaar en toegankelijk persoon waar Turkse burgers hun klachten kunnen indienen over fouten en wanbeleid van overheidsinstanties. In een land waar door de geschiedenis heen de staat zo’n dominante rol heeft gespeeld en zoveel blunders heeft begaan in het verleden, moet men de waarde van een dergelijk systeem niet onderschatten.

De ombudsman is slechts één voorbeeld van de 24 voorgestelde verandering die door niemand worden betwist. Gevraagd om in te stemmen met een pakket van verschillende amendementen, zal ieder voor de vraag komen te staan hoe evenwicht te vinden tussen de goede en wellicht minder goede voorstellen. Niemand vindt ze allemaal goed, maar iedereen moet nog steeds kiezen.

Dat zal altijd het geval zijn wanneer men stemt over een grondwet. Dat was voor de Europese Unie in 2005 en dat zal opnieuw het geval zijn in Turkije wanneer, hopelijk in 2012, een over hele nieuwe grondwet wordt  gestemd.

Om de waarde van de 24 onbetwiste wijzigingen te bagatelliseren, worden twee andere door de oppositie gedemoniseerd. Volgens de nee-zeggers zullen de veranderingen aan het constitutionele hof en hoge raad voor de rechtspraak de overheid de kans geven om het rechtssysteem over te nemen. Deze bewering is weersproken door vele juridische deskundigen en door alle, ik herhaal alle, Europese instituten die zich met deze kwesties bezighouden.

Zij hebben allemaal benadrukt dat het belangrijkste gevolg van deze hervormingen zal zijn dat het constitutionele hof en de hoge raad meer representatief zullen zijn voor de verschillende meningen waarvan we allemaal weten dat ze bestaan in Turkije. Niet één partij of levenswijze zou de kans moeten krijgen om hoge instellingen van de rechtspraak te domineren in welk land dan ook, maar als er niets verandert, dan zal dat in Turkije wel het geval blijven.

Zullen deze hervormingen een eind maken aan de scheiding van de machten? Die waarschuwing is keer op keer gedaan met het argument dat de macht van de president en de minister van Justitie, volgens doemdenkers gecontroleerd door de AK Partij, zal worden verstevigd. Lees alstublieft de amendementen en vergelijk ze met de huidige situatie.

De conclusie kan alleen maar zijn dat de president en de minister nu juist meer macht hebben. Als er niets verandert, zal de president alle leden van zowel het constitutionele hof als de hoge raad blijven benoemen en zal de minister nog steeds ieder besluit van de hoge raad kunnen blokkeren door simpelweg niet te komen opdagen bij vergaderingen.

Als het pakket wordt aangenomen, zullen de leden van de hoge raad voor de rechtspraak in de toekomst direct worden gekozen door andere gerechtshoven en raakt de minister de mogelijkheid om processen van de raad te stoppen. Als de scheiding van de machten al in gevaar zou zijn door de aanname van dit pakket aan maatregelen, zoals het kamp van de nee-zeggers blijft herhalen, dan moeten zij ook toegeven dat de huidige situatie nog erger is.

Een overwinning voor de ja-stemmer zal de hervormers binnen en buiten de AK Partij sterken. De kans op binnenkort een nieuwe grondwet te krijgen nemen toe als deze stap wordt gezet. Als de nee-zeggers de meerderheid achter zich krijgen, zal de regeringspartij terugdeinzen voor verdere hervormingen. De oppositiepartijen die de basis van de huidige grondwet niet willen wijzigen zullen zich bestendigd voelen. Hetzelfde geldt voor andere noodzakelijke veranderingen. Koerden en Alevieten moeten zich geen illusies maken: een afwijzing van het hervormingspakket zal de oplossing van hun problemen niet bespoedigen, zoals vele van hen hopen. Het tegenovergestelde effect zal worden bereikt.

Om al deze redenen, voel ik grote sympathie voor de campagne Yetmez ama EVET (Niet genoeg, toch ja). Ik ben het eens met degenen die kritiek hebben geuit op de afwezigheid van vele broodnodige hervormingen in de huidige voorstellen. Maar net als zij wil ik niet vast blijven zitten aan de huidige stand van zaken die op alle fronten erger is. Als je niet blij bent met de prestaties van de AK Partij, maar voorstander bent van het verbeteren van de Turkse democratie, stem dan ‘ja’ op 12 september en stem volgend jaar op een andere partij.