Het Debat: stropoppen en teksten moedwillig met kwade intenties lezen

Stephan Sanders bekritiseert in Vrij Nederland mijn stuk in De Volkskrant. Prima, maar hij doet dat op weinig overtuigende wijze. Nou ja, dat vind ik, en ik heb daar een paar redenen voor. Sanders maakt een karikatuur van mijn argument – en een vogelverschrikker aanvallen, daar is niet bijster veel denkkracht voor nodig.

Ik heb nergens beweerd dat de geschiedenissen van Nederlanders met een migratie-, slavernij- of vluchtelingenverleden identiek zijn. Sterker nog, ik pleit al veel langer voor intellectueel werk in het doordenken van de specifieke Nederlandse geschiedenissen en contexten van discriminatie en uitsluiting. En dat we waakzaam en zorgvuldig moeten zijn met het overnemen van Amerikaanse terminologie en Amerikaanse concepten over racisme. Ik denk namelijk dat de specifieke Nederlandse geschiedenis van racisme overeenkomt, maar ook absoluut verschillend uitpakt, in relatie tot andere landen. Zo kent islamofobie een specifieke geschiedenis op Europese bodem. En die geschiedenis kan worden veronachtzaamd door een eenzijdige focus op – en incorporatie van – het Amerikaanse racisme.

De reden dat ik in één adem spreek van “de Nederlander met een migratie-, slavernij- of vluchtelingenverleden” is omdat we nu juist wel een typisch Nederlandse term hebben die al deze uiteenlopende ‘groepen’ op zeer problematische wijze bundelt: allochtonen. En dat die groepen zich herkennen in de ervaring van uitsluiting.

Die ‘groepen’ – of ze nu wel ‘van deze grond’ zijn of niet – worden verbeeld als geen onderdeel van Nederland. Is het dan vreemd, sociologisch gezien, dat die groepen zich langs een bepaalde lijn identificeren? En is het, als inzet van een politieke strijd voor gelijke rechten, vreemd dat deze groepen hun krachten bundelen?

Overigens begrijp ik Sanders’ islamfixatie niet – buiten het bekende discours over homofobie onder moslims. Mijn tekst ging in zijn geheel niet over de islam. Het bewijst enkel dat Sanders zijn eigen mythevorming produceert, terwijl hij met een vogelverschrikker rollebolt.