Het eerste jaar van Jolande Sap

Met het vertrek van Femke Halsema verloor de Nederlandse politiek niet alleen een icoon maar vooral een kundig politica. Onder moeilijke omstandigheden, de Fortuyn periode, nam Femke het stokje over van Paul Rosenmöller. GroenLinks lag zwaar onder vuur. Femke kampte in die periode met dezelfde slechte peil gegevens als Jolande op dit moment. GroenLinks werd later ook nog eens de moord op Fortuyn aangewreven. Om op dat moment te blijven zitten vereist lef en ruggengraat. een leiderschapswissel had dergelijke percepties niet zomaar weg kunnen nemen.

Wat Femke kenmerkte is haar consequente opstelling als het ging om zaken zoals de vrijheid van mensen. Of het nu ging om de moslima die een hoofddoekje draagt of de vaak abjecte uitlatingen van Wilders. Met het zelfde vuur werd hun vrijheid verdedigd. Dat leverde haar veel kritiek op, vaak ook uit de linkerhoek, maar ook veel respect en bewondering. Met de rechten van een burger wordt niet gemarchandeerd. Geleidelijk aan kroop GroenLinks uit het verdomhoekje. De fractie was inhoudelijk sterk, Femke sterk aan de interruptie microfoon en geleidelijk aan professionaliseerde GroenLinks zich steeds verder, waardoor haar uitstraling consistenter werd. Daarmee werd de herkenbaarheid van GroenLinks als politieke partij steeds beter. Waar Femke Halsema bij haar aantreden als fractievoorzitter begon met 7 zetels, eindigde ze in 2010 met 10 zetels. Een duidelijke verbetering, maar niet de verbetering waarop GroenLinks had gehoopt. Politiek succes is dus meer dan een consistente en sterke fractievoorzitster of een  duidelijk politiek profiel.

Toen Paars+ niet van de grond kwam, trad Femke terug om Jolande de kans en de tijd te geven om zichzelf te ontwikkelen. Je wilt voorkomen dat je vlak voor verkiezingen ineens van leider wisselt. Vaak loopt dat dramatisch af. Vanuit die optiek een terechte move. Maar die ontwikkeling is altijd moeizaam.

Amper fractievoorzitster en meteen geconfronteerd met een uiterst gevoelig dossier als Kunduz. Geen meerderheid voor de missie bij de achterban, maar wel opgenomen in de het programma met instemming van het voorgaande congres. Nee zeggen was de makkelijkste ‘oplossing’ geweest. Nou ja, oplossing. De fractie had in dat geval de wens van het congres naast zich neergelegd en de coalitie had vrolijk lachend verder kunnen gaan. Want denkt u maar niet dat de coalitie was gestruikeld op dit dossier. Wilders was allang blij geweest. Geen Kunduz, GroenLinks voor schut en de coalitie regeert door. Geen winst situatie voor GroenLinks. We kunnen nog lang filosoferen over de mogelijke scenario’s, maar een punt is wel duidelijk geworden. GroenLinks heeft nog een behoorlijke discussie te gaan als het gaat om inzet van militairen in oorlogsgebieden.

Het volgende grote moment dat bij de kiezer op het netvlies staat is de stekkerdoos affaire. Ik begrijp dat Jolande daar liever niet aan herinnerd wordt. Maar elk Kamerlid en / of fractievoorzitter heeft zo’n moment in zijn / haar carrière. Zie het positieve ervan. Zonder dat moment was GroenLinks helemaal onzichtbaar geweest tijdens het debat. Nu blijft iedereen erover praten. Voor de persvoorlichters de mooie taak om dit moment om te buigen in iets moois. Iedereen weet ook dat het Wilders is die een grote mond heeft, maar niet de rechte rug om de stekker eruit te halen. Grappige opmerkingen van zijn kant veranderen die situatie niet.

Jolande ziet zich voor de taak gesteld om een ervaren politica als Femke te vervangen. Zoals Agnes Kant, Jan Marijnissen ineens verving. Je moet wel van heel goede huize komen, wil je dat als kersverse fractievoorzitster zonder problemen realiseren. Toch zit een groot verschil tussen Agnes en Jolande. Waar Agnes Kant vastliep en haar frustraties zichtbaar en overheersend werden, zoekt Jolande nog andere opties. De afgelopen tijd is ze veelvuldig in het land te vinden om te overleggen met de achterban. Lovenswaardig, maar het komende jaar wordt het belangrijk dat de fractie meer zichtbaar wordt dan in 2011. Jolande heeft voldoende sterke punten. Ze is aimabel wat haar bereikbaar maakt. Ze is een uitstekend econome, die dit kabinet het zeker lastig kan maken. Zeker als je het zwakke financiële akkoord bekijkt. Ook is Jolande precies en heeft haar dossiers goed voorbereid. Dat maakt haar sterk in het debat, wat menig politiek opponent al heeft mogen ondervinden. Het is waarschijnlijk ook beter als GroenLinks wat minder nadenkt over ‘ideeën naar de macht’ maar meer haar standpunten nog eens grondig tegen het licht houdt. Daarbij ook meer rekening houdend met wat GroenLinkse politiek betekent voor de individuele situatie van burgers. We hebben lang het standpunt gehuldigd: “Think Global, act Local”. In de huidige politieke situatie is “Think Local, Act Global” meer van toepassing.

Dit artikel verscheen op het weblog van Hans Groen