Het einde van hebzucht, verspilling, geweld en werkloosheid

Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen kern- en pretproductie. Onder kernproducten worden de producten verstaan, waarmee basisbehoeften kunnen worden bevredigd, zoals eigen woningen, voedsel en grondstoffen voor kleding. Zonder kernproducten gaan we dood of verpauperen. Onder pretproducten worden de producten verstaan, die niet nodig zijn voor het bevredigen van de basisbehoeften, maar het leven veraangenamen, zoals auto’s, televisies, enz.

Geschiedenis Het kapitalisme (these) steunt op het concurrentie-beginsel van Adam Smith en de evolutietheorie van Darwin. In de praktijk geeft dat veel armoede en criminaliteit, maar ook veel vrijheid en een aangenaam, uitdagend leven. Adam Smith was tegen het redden van bedrijven en banken, het staatsmonopolie of welk monopolie dan ook, het opgeven van de eigen soevereiniteit, inkomensherverdeling via belastingen en subsidies, terwijl liberalen daar tegenwoordig op Europees niveau juist voorstander van zijn. Het communisme (antithese) steunt op het samenwerkings-beginsel van Marx en de evolutietheorie van Kropotkin (ook wel sociaal-darwinisten genoemd). In de praktijk geeft dat weinig armoede en criminaliteit, maar ook veel onvrijheid en een onaangenaam weinig uitdagend leven. Het geweld ontstaat daar als verzet op onvrijheid. Marx was tegen het concurrentie-beginsel van banken en bedrijven, en voorstander van inkomensherverdeling via een staatsmonopolie, terwijl communisten en socialisten daar tegenwoordig op Europees niveau een tegenovergestelde mening over hebben. Conform de dialectiek van Hegel wil ik met dit artikel aantonen dat we wereldwijd moeten naar de synthese, waarbij de kernproductie moet zijn gebaseerd op het samenwerkingsbeginsel, en de pretproductie op het concurrentiebeginsel. Als we daar niet toe overgaan wordt de wereldgemeenschap, net als vóór de Tweede Wereldoorlog onder invloed van de hoge werkloosheid en niet te betalen schulden, weer een broedplaats voor fascisme.

Werkgelegenheid Om iedereen tot aan zijn AOW te dwingen aan het werk te blijven, heeft de overheid na de Tweede Wereldoorlog de kernproductie langzaam maar zeker grotendeels vervangen door een steeds maar toenemende pretproductie. Europese samenwerking (1), schulden (2), op grote schaal reclame voor pretproducten (3), alsmede auto-afhankelijkheid door het op auto-afstand realiseren van wonen, winkelen, werken en recreëren (4) spelen hierin een centrale rol. Als de overheid na de jaren zestig gericht was gebleven op kernproductie, zouden we steeds verder bevrijd zijn geworden van de loonslaven-economie met een arbeidsplicht tot 65 jaar. Voor echte vrijheid was en is onze overheid echter bang, want wat moeten vrije mensen (bv. welgestelden en AOW-ers) met zoveel vrije tijd?

Duurzaamheid Deze loonslaven-economie is ontzettend verspillend, omdat het grotendeels pretproducten levert. Deze onnodige pretproducten vragen heel veel onnodige energie uit fossiele brandstoffen, grondstoffen en arbeid, die alleen door innovatie en het, via reclame aanmoedigen van de hebzucht, geconsumeerd zullen worden. Mensen individualiseren daardoor en raken steeds minder verbonden met de wereldgemeenschap, waar zij onderdeel van zijn. Ook de ecologische voetafdruk wordt buitensporig en zinloos groot. Door de overheidsangst voor vrijheid worden nu onze natuur en het milieu vernietigd. We zagen de tak af, waarop we zitten. De ecologische voetafdruk wordt ook niet minder als we energie uit fossiele brandstoffen vervangen door duurzame energie. De overheid zal weer terug moeten naar uitsluitend het organiseren van de  kernproductie, waarna particuliere ondernemers op eigen initiatief en uit vrije wil de pretproductie verzorgen.

Naar een economie, die ons bevrijdt van de arbeidsplicht Momenteel zitten veel werkelozen gedeprimeerd thuis met een minimale uitkering. Om dit probleem op te lossen worden voor deze werkelozen en schoolverlaters, die geen baan kunnen vinden, binnen de eigen landsgrenzen bouwcoöperaties opgericht. Deze coöperaties zijn gericht op het aan de lopende band fabriceren van eigen woningen, elektriciteit door diepe geothermie, alsmede voedsel en grondstoffen voor kleding via de Plantlab-methode. Met deze kernproducten bouwen ze autoloze, kleinschalige, zelfredzame steden of dorpen, die geen fossiele brandstoffen en landbouwgrond meer gebruiken. Deze steden of dorpen zijn zo ontworpen dat winkels, werkgelegenheid en natuur voor het dagelijks leven niet op auto-, maar op loopafstand zijn te bereiken. In een later stadium moeten bestaande steden worden aangepast aan deze stadsprincipes.

Werklozen, schoolverlaters en eventuele belangstellenden kunnen zich vrijwillig aanmelden voor deze fabricage aan de lopende band. Hen wordt contractueel toegezegd, dat ze met behoud van  uitkering na 5 jaar vrijwillig werken aan de lopende band, in die stad of dorp eigenaar zullen zijn van een zelf vormgegeven woning, alsmede gratis levenslang voedsel, elektriciteit en grondstoffen voor kleding. AOW, pensioenen en allerlei andere sociale verzekeringen kunnen voor deze stadsbewoners vervallen. Zij hebben levenslang een basisinkomen in natura. De leeftijdsgroep tussen 18 en 23 jaar, waarvoor vroeger de dienstplicht gold, is daarvoor het meest geschikt. Het beste is, dat schoolverlaters na de leerplicht nog zoveel mogelijk thuis blijven wonen, zodat hun ouders in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Werklozen en schoolverlaters, die op die manier 5 jaar van hun leven willen werken, zijn dan hun verdere leven bevrijd van de arbeidsplicht, maar mogen, als zij aangenamer willen leven daarna in hun vrije tijd als ondernemer natuurlijk gewoon blijven doorwerken in de pretproductie, waarvoor zij bij het stadsbestuur een bedrijfsruimte kunnen huren. Mocht een werkloze of schoolverlater geen zin hebben in een dergelijk contract, dan kan deze in de huidige loonslaven-economie gewoon van zijn uitkering blijven leven, of iets ondernemen precies zoals nu, maar blijft dan wel afhankelijk van een werk- en sollicitatieplicht tot 65 jaar met daarna een AOW, pensioen en andere sociale uitkeringen.

Financiering Het enige verschil met de huidige economie, is dat de kernproductie niet langer verloopt via particuliere projectontwikkelaars en banken, maar via bouwcoöperaties die alleen werklozen in dienst mogen hebben. De overheid betaalt dan de uitkeringen aan de werklozen, alsmede de eventuele ontwikkelings- en andere kosten van de coöperaties, die na 5 jaar als volgt aan de overheid worden terugbetaald. Om bijvoorbeeld een stad met 30.000 woningen in 5 jaar te kunnen bouwen, zijn ongeveer 5.000 werklozen nodig, die daarmee uiteindelijk de kernproducten krijgen toegewezen. Met recht op voedsel en grondstoffen voor kleding worden de overige 25.000 woningen verkocht voor een zodanige prijs dat de overheid volledig kan worden terugbetaald. In Europa zal deze kernproductie momenteel niet meer kosten dan 10.000 euro, hetgeen de koper binnen zeer korte tijd moet kunnen aflossen. De inkomsten van het stadsbestuur komen uit de verhuur van de overgeproduceerde werkruimten, winkels en parkeerplaatsen. Als dit lukt, hebben binnen 5 jaar die 100.000 stadsbewoners een basisinkomen in natura. Als je 500.000 werklozen hebt, dan kunnen daarmee 100 van dat soort steden worden gebouwd, d.i. voor 10 miljoen mensen zo’n basisinkomen.

De zorg Als deze productiewijze in de praktijk blijkt te werken, kan de overheid in een later stadium ook andere belangrijke taken zoals bijvoorbeeld een groot deel van de zorg, onder het samenwerkingsbeginsel van de kernproductie laten vallen. Het overige deel kan blijven vallen onder het concurrentiebeginsel van de pretproductie. 

De krottenwijken en honger op de wereld Momenteel hebben 1 miljard mensen honger en wonen 1 miljard mensen in onveilige, onhygiënische krottenwijken. Elke week komen daar 1 miljoen krottenbewoners bij. Als we voor de kernproductie het concurrentiebeginsel van bedrijven en banken blijven handhaven, wonen er in 2050 dan 3 miljard mensen in krottenwijken, tegen die tijd de helft van alle stadsbewoners. Terwijl ontwikkelingshulp de situatie alleen maar erger maakt, kunnen we met het samenwerkingsbeginsel werklozen en krottenbewoners binnen 5 jaar eigenaar worden van een zelf vormgegeven, veilige, hygiënische woning met levenslang gratis voedsel, elektriciteit en grondstoffen voor kleding.

Het einde van de economische groei Als we de banken failliet laten gaan, omdat ze uiteindelijk toch niet te redden zijn, hebben we  tevens de oplossing van de schuldencrisis, werkloosheid, hebzucht, verspilling, export, het olie-,  energie- en grondstoffentekort, het wereldvoedsel-, vluchtelingen- en immigratieprobleem, de armoede, de overbevolking, de klimaatverandering en CO2-uitstoot, de zeespiegelstijging, stadsherstel na natuurrampen, milieuproblemen, de saaie naoorlogse steden, industrieterreinen en verrommeling van het platteland, speelruimte voor kinderen, kinderen die opgevoed worden in crèches, de grote verscheidenheid aan verslavingen, gezondheidsproblemen als obesitas, de inbeslagname van de openbare ruimte door de auto’s, de wereldwijd toenemende gewelddadigheid, fraude, corruptie en criminaliteit, verkeersproblemen als files, stress, stank, lawaai, doden, invaliden, alsmede de ontbossing en wereldwijde teloorgang van de natuur, het ecologisch evenwicht, de gezonde omgeving en het uitsterven van dier- en plantensoorten. Aad Breed (voor praktische uitwerking zie www.piramidestad.nl)