Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het herdenken van collaborateurs en hun slachtoffers kan niet gelijktijdig

  •  
01-05-2012
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
158 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
Hoe kunnen we in Nederland de slachtoffers van WO II herdenken terwijl we niet meer weten hoe ons in te leven?
Op de website van het 4 en 5 mei comité staat dat 85% van Nederlanders het nog belangrijk vindt om op 4 mei 2 minuten stil te zijn. Wie behoren tot die overige 15%? Daarnaast staat er ook dat 96% van de gemeente een herdenking organiseert. Welke zijn de overige 4%? Nee, dit is geen oproep tot een klopjacht, maar een oprechte bezorgdheid over de mensen die het inlevingsvermogen missen om in 2 minuten stilte te herdenken.
Voor wie zijn die 2 minuten stilte eigenlijk bedoeld? Gezien de manier waarop iedereen een mening had over het gedicht van de vijftienjarige Auke Siebe Dirk de Leeuw is het een belangrijke vraag. Zijn we stil voor zowel Anton de Kom , Boy Ecury , George Maduro , Ibrahim Asem en Anne Frank als Dirk Siebe, de grootoom van Auke die vrijwillig lid werd van de SS om aan het Oostfront te vechten terwijl zijn overige broers in het verzet gingen?
Leed is niet te vergelijken, maar je moet het geleden leed ook niet vervlakken door te stellen dat iedereen die in die periode is gestorven gelijk was. Als mens waren ze gelijkwaardig, maar zij zijn door verschillende daden en beslissingen om het leven gekomen. De parachutist uit Marokko die in Maastricht voor onze vrijheid is gestorven is toch net wat anders dan de frontsoldaat uit Nederland die in een Waffen SS Nazi uniform in Rusland is gestorven zodat het ontnemen van onze vrijheid hier veilig door kon gaan.
Het is dan ook dat ik met verbazing veel van de reacties las die het opnamen voor deze vervlakking door het comité. Het CIDI , dat zelf op de internationale dag ter herinnering van de holocaust op de VU in Amsterdam flyers uitdeelde met de belachelijke claim dat terrorisme een Palestijnse uitvinding was en daarmee dus het systematisch ophokken en terroriseren van Palestijnen door de staat Israël – zou bekend moeten klinken – probeerde te vergoelijken, had aan de bel getrokken.
Ze vonden het ongepast en velen met hen. Dat het comité dit zelf niet door had is niet vreemd te noemen gezien in het officieel memorandum 4 mei omschreven wordt als het moment om zij die ‘zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties’ te herdenken. Met die bewoordingen zou het ook een herdenking kunnen zijn voor Osama Bin Laden, Pol Pot en Adolf Hitler.
Natuurlijk moeten we het hebben over de mensen die fout waren. Natuurlijk moeten we het hebben over de ‘moffenmeiden’ en de mensen die hen kaal scheerden of erger, terwijl deze mensen waarschijnlijk zelf nog dagen voor de bevrijding hun Joodse buren voor een knakie hadden verraden. Natuurlijk moeten we het hebben over de tramchauffeur die na het afschaffen van tram 8 dezelfde route reed maar dit keer om te deporteren Joden op te halen, of de ambtenaren die bijhielden welke Jood of lid van het verzet waar verstopt was en dat aan de bezetters doorgaf.
Claudia de Breij meent ook al jaren dat het aantal mensen die zeggen dat zij in het verzet zaten de werkelijke omvang van het verzet vele malen overstijgen. Nicky Samsom schreef begin december, na te constateren dat het Anne Frank Museum voornamelijk door toeristen wordt bezocht, dat ‘wij liever naar het Verzetsmuseum gaan, terwijl een collaborateursmuseum misschien nuttiger zou zijn’. De collaborateurs moeten naar mijn mening zeker ook besproken worden, maar of de dood van deze mensen op hetzelfde moment herdacht moeten worden als dat van hun slachtoffers is de vraag. Hun gedragingen waren niet hetzelfde dus waarom hun dood wel gelijkstellen?
De twee minuten stilte op 4 mei zou eigenlijk het moment moeten zijn waarbij we als land herdenken wat wij hebben toegelaten in die afschuwelijke periode, niet een nuancering van het beeld over de daders. Het moment dat de aanleiding voor de dood van onschuldigen mensen genuanceerd moet worden is de vraag voor wie je het eigenlijk opneemt. Je bent dan namelijk niet bezig met het slachtoffer. De dood van onder andere kinderen moet je niet willen nuanceren. Het is dan ook de vraag wat Rutger Bregman gaat toevoegen aan het rondetafel gesprek in Felix Meritus op 4 mei. Bregman is de historicus die vanuit zijn geprivilegieerde positie als witte, hoog opgeleide, Europese man stelde dat racisme niet meer speelt in Nederland. Als je zoiets kan menen, en nog een keer herhalen nadat je betoog door zelfs GeenStijl als onzin werd bestempeld, dan ben je niet bezig met het tonen van empathie voor de slachtoffers van discriminatie, zoals de Joden toentertijd, maar met de daders.
Als het niet jouw bedoeling is het leed van de slachtoffers te vergoelijken door het op te nemen voor de daders dan is het misschien handig om nog een keer te ontdekken wat inlevingsvermogen en empathie inhoudt. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat wij als land niet meer weten hoe in te leven met de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en hen tegelijkertijd wel herdenken. De twee minuten stilte op 4 mei moet geen plichtmatige sieroefening worden. Dus bij deze verstrek ik eigenlijk ook een uitnodiging naar de Bregmannen van Nederland.
Op 3 mei organiseren Kno’Ledge Cesare, het Mozeshuis en ik ‘3 Mei: Dag Van Empathie’ in de Mozes & Aäronkerk in Amsterdam. We hopen het belang van 4 en 5 mei te onderstrepen met een uiteenlopend programma waar empathie voorop staat. Het gaat om oprecht luisteren naar wat er gezegd wordt en je inleven in de positie van iemand anders. Niet iedereen heeft het privilege om een blinde vlek te hebben en dat toe te juichen ten opzichte van discriminatie en racisme in Nederland.
3 Mei: Dag van Empathie Met o.a. Jörgen Raymann, Kirsten van den Hul, Arzu Kökeng, Fati Benkaddour en Lody Van de Kamp Muzikale bijdragen van Yannick Hiwat, Raj Mohan, Akwasi (Zwart Licht), U.N.O.M., Lesly Ebony Perry en Ilias (Marock&Roll) Presentatie: Andrew Makkinga Lokatie: Mozes & Aäronkerk (Waterlooplein 207, 1011 PG Amsterdam) Tijd: 19.30 – 23.00 uur (aanvang programma: 20.00uur ) Bijdrage: € 3,50 Website hier

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.