Het is de stilte die verontrust

De media berichtten het afgelopen weekend met grote eerbied over de wijze waarop de Belgische autoriteiten Brussel tot stilstand brachten. Zij hielden zich zelfs aan het verzoek van de politie om zondagavond te zwijgen over het verloop van een aantal grootschalige huiszoekingen en arrestaties. Daarvoor waren grote delen van de stad afgesloten. Twitteraars en faceboekeniers hielden zich ook aan deze vrijwillige militaire censuur, want anders valt deze terughoudendheid niet te duiden.

Rond kwart voor een ’s nachts hield het Brusselse parket een persconferentie. Dat was een anticlimax. Er zou alleen een communiqué worden voorgelezen. Er mochten in het belang van het onderzoek geen vragen worden gesteld. In het belang van het onderzoek? Of de reputatie van de autoriteiten?

De huiszoekingen leverden geen wapens of munitie op. Wel zijn zestien personen gearresteerd. Dat was alles. Heeft de politie misschien de verkeerde deuren ingebeukt? Heeft men een stel jonge jongens en meisjes opgepakt die enge websites uit het Midden-Oosten bekeken? Daarop wijst in ieder geval het gegeven dat de uitzonderingsmaatregelen gehandhaafd worden. Brussel blijft ook op maandag een dode stad. 

Merkwaardig genoeg gelden deze uitzonderlijke maatregelen alleen voor de Belgische hoofdstad. Je vraagt je toch af, waarom terroristen na uit het raam gekeken hebben, niet tot de conclusie komen dat zij voor een stevige aanslag beter kunnen verkassen naar Antwerpen, Gent of Luik. Of naar Rotterdam. Voor een beetje professionele lui moet het mogelijk zijn onder de radar van de veiligheidsdiensten te blijven. 

Ook gaan de gedachten uit naar de First US Army Group (FUSAG), een leger van anderhalf miljoen Amerikaanse soldaten dat in 1944 in de buurt van Calais moest landen. Alleen, dat leger bestond niet. Wat wel bestond was het radioverkeer dat bij zo’n gigantische strijdmacht paste. Men ging er terecht van uit dat de Duitsers meeluisterden. Inderdaad namen zij de dreiging bij Calais serieus. Daarom positioneerden zij minder soldaten in Normandië waar de echte invasie zou plaats vinden. Misleiding is een belangrijk aspect van elke oorlog: met valse sporen kun je grote resultaten boeken, het bevriezen van de Europese hoofdstad bijvoorbeeld.  Daar heb je geen bommen voor nodig. Alleen de suggestie is voldoende. 

Over suggestie gesproken: zondagmiddag verspreidden media het gerucht dat de terroristen een chemische of een bacteriologische aanval voorbereidden. 

Zo wordt de burger rijp voor nog meer controles en nog meer beperkingen van zijn vrijheid. Is het alleen IS dat met de angsten van de Europeanen speelt? Of zijn er ook andere belangen en instanties die daarbij garen spinnen? 

Het is vast niet vaderlandslievend om in de ure des gevaars zulke vragen te stellen bij  het machtsvertoon in Brussel, dat eerder de brave forens zal imponeren dan de jihadist. Toch hebben we in deze tijd juist kritische media nodig, die zich een gouden regel van de nieuwsgaring herinneren: als er gezwegen wordt ‘in het belang van het onderzoek’ is er iets ánders aan de hand, iets ánders dat de burger zeker móet weten. Tenzij het tegendeel gebleken is. 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)

cc-foto: Miguel Discart