Het is wél redelijk om in God te geloven

Voor het bestaan van God is geen bewijs. Bijna alle verschijnselen die vroeger aan Zijn hand werden toegeschreven, kunnen tegenwoordig wetenschappelijk verklaard worden. Het schijnt dat de eerste mens in de ruimte, Joeri Gagarin, vanuit zijn capsule verklaarde: “Er is geen God hier.”

In ons werelddeel is atheïsme een vrij recent verschijnsel. Zo’n honderd jaar geleden verstuurde de Vrijdenkersvereniging ‘De Dageraad’ haar tijdschrift in een neutrale enveloppe zoals dat nu soms nog met pornografische lectuur gebeurt. Ontmaskering kon nare gevolgen hebben, bijvoorbeeld dat het hele dorp je voortaan met de nek aankeek en je geen meisje meer kon krijgen. Atheïst zijn was immers niet normaal. Natuurlijk kwam het wel voor dat mensen hun geloof voelden wegebben. Dit heette dan een geloofscrisis. Die ging altijd met een zware geestelijke worsteling gepaard en niet zelden met psychische problemen. Coming out als ongelovige was net zo zwaar als nú bekennen dat je in een verkeerd lichaam zit bijvoorbeeld en eigenlijk als vrouw door het leven wilt gaan.

Vanuit dit historisch perspectief is er dus weinig reden om met dedain neer te zien op gelovigen en het feit dat ze de ogen sluiten voor het stralende licht van de wetenschap, die nergens een God ziet. Of om over het fameuze vliegende Spaghettimonster te beginnen.

Toch is God wel behoorlijk onttroond als schepper van hemel en aarde, laat staan als een volmaakt opperwezen dat een bijzondere bedoeling heeft met de mensheid. Is het daarom ook onredelijk om in God te geloven, zoals veel hedendaagse atheïsten aanvoeren? Helemaal niet. Waarom zou het onredelijk zijn een overtuiging aan te hangen zonder sluitend bewijs? Zo weet ik zeker dat de kosmos veel buitenaardse beschavingen kent. Een cijfer durf ik er niet aan te verbinden maar dat ze er zijn, staat als een paal boven water. Het is juist onvoorstelbaar dat alleen de aarde intelligent leven heeft voortgebracht.

Naarmate steeds duidelijker wordt dat het zonnestelsel niks bijzonders is en de Melkweg maar heel gewoontjes, vat die overtuiging steviger voet. Er is geen spat empirisch bewijs voorhanden maar ik heb tóch gelijk. Je kunt met deze redenering niet aan een Nederlandse universiteit promoveren – dat hoop ik niet tenminste – maar onredelijk is zij niet.

Met het geloof in God is het krek hetzelfde. Er is geen bewijs maar het is niet onredelijk om in een opperwezen te geloven. Bijvoorbeeld omdat ruimte en tijd hoe dan ook op gang gebracht moesten worden. Het ligt voor de hand hier de activiteit achter te zoeken van een geesteswezen dat zelf ruimte en tijd overstijgt. Zo dacht Voltaire er in de achttiende eeuw ook al over.  Deze voerde eens een moeizame discussie over het bestaan van God met twee onvermoeibare atheïsten, ik meen La Mettrie en baron d’Holbach. Naarmate de gedachtewisseling vorderde,  begon Voltaire steeds nadrukkelijker met zijn zakhorloge te spelen. Tenslotte vroeg één van zijn gasten: “Wie heeft dat prachtige instrument gemaakt?” “O, dat weet ik niet. Niemand….Dat is vanzelf zo gekomen”. “Ja, maar dat kán toch niet”. “Jullie beweren net dat hemel en aarde toevallig tot stand gekomen zijn. Dan kan dat met zo’n eenvoudig klokje toch ook wel?” Dit is een godsbewijs van likmevesje maar onredelijk was Voltaire niet. Er valt best wat te zeggen voor de stelling dat God wel bestaat. Net als voor de gedachte dat er in het heelal tal van bewoonde planeten zijn.

Niet dat ik in God geloof. Maar ik heb een beetje een hekel aan zelfvoldane atheïsten, die glimmend van eigendunk en met een superieur glimlachje stellen dat zij de rede in pacht hebben. Die hebben zij niet in pacht en de wijsheid evenmin.

Beluister deze opiniebijdrage hier.