Het lot dat liefde heet

Strikt genomen gebeurt er bijna niets in 45 Years: we zien de dagelijkse bezigheden van twee oude mensen. Toch is de film spannend, met enkele grappige momenten en een werkelijk hartverscheurend einde. Dit is dankzij het fabelachtig spel van Charlotte Rampling en Tom Courtenay en een fantastisch werk van schrijver-regisseur Andrew Haigh, die eerder indruk maakte met het uitstekende Weekend over de aarzelend ontluikende liefde tussen twee jonge homo’s.

45 Years gaat over een andere fase van een relatie: de laatste jaren. Rampling en Courtenay spelen Kate en Geoff, een kinderloos echtpaar dat geniet van hun oude dag op het Engelse platteland. Een week voor ze hun 45-jarige bruiloft vieren, krijgt Geoff bericht uit Zwitserland dat het lichaam is gevonden van zijn eerste grote liefde, die daar vijftig jaar geleden in een kloof was gevallen. Dit zou niets moeten beteken voor Kate en Geoff’s huwelijk. Het ongeluk gebeurde immers voor ze elkaar ontmoetten. Maar toch maakt dit nieuws iets los in beiden, waardoor hun jaren samen plotseling in een ander daglicht komt te staan.

45 Years wordt vertelt in een sereen tempo en met lange, registerende shots. Het geluid en de beeldcompositie bevat subtiele accenten die de emotie aansturen, maar de  kijker krijgt vooral zelf tijd en ruimte om invulling te geven aan wat er gebeurd. Het leven van Kate en Geoff gaat gewoon door, maar de kleinste dingen die ze doen en zeggen krijgen ineens een beladen betekenis. Wat verzwijgt hij over het verleden? Waar denkt hij aan tijdens het vrijen? Waarom leest hij ineens dat boek over gletsjers? Is zij paranoïde of is hun huwelijk toch een schertsvertoning? 

Rampling en Courtenay werden op het filmfestival van Berlijn onderscheiden met de prijzen voor beste actrice en acteur, en worden al genoemd als outsiders voor de komende Oscars. Deze prijzen zouden terecht zijn. Hun rollen zijn de kroon op twee zeer indrukwekkende carrières waarin kwaliteit altijd werd verkozen boven sterrendom. Rampling heeft misschien de iets dankbare rol, maar beiden zijn even overtuigend, verfijnd en balanceren perfect tussen de verschillende mogelijke interpretaties van hun personages. Een fractie te veel een bepaalde kant op, en de impact zou minder zijn. 

45 Years vraagt de kijker wat de betekenis is van liefde en een langdurig huwelijk. Waarschijnlijk zal iedereen er iets anders uit halen. Bij de screening die ik bijwoonde, klonken er tijdens de aftiteling al meteen verschillende interpretaties over het einde, afhankelijk van geslacht, leeftijd of relatiestatus. Dat is een kenmerk van grootse cinema.