Het rondje om de kerk bij NS? Dat nooit weer!

Onafhankelijk organisatie en adviesbureau Twynstra Gudde “Anders denken, gewoon doen” heeft opdracht gekregen om de chaos op het spoor te evalueren die in de 2e helft van december ontstond door winterse omstandigheden. Het bureau moet de feitelijke gebeurtenissen tussen 16 en 31 december 2009 op een rij zetten. Het bureau zal bovendien aanbevelingen doen om een dergelijke chaos voor reiziger en personeel in de toekomst te voorkomen. Minister Eurlings heeft de 2e Kamer toegezegd dat dit rapport begin februari 2010 gereed zal zijn. In het debat met de 2e Kamer kon Eurlings niet veel anders dan verwijzen naar het resultaat van dit onderzoek. Daarnaast moest hij, om politiek overeind te blijven, aan de 2e Kamer beloven ‘dat dit nooit meer’ zal plaatsvinden. Politiek, met enige bluf.

NS baas Meerstadt ging naar het debat luisteren, kreeg alle stront over zich heen en besloot zijn variabele salarisdeel maar aan Haïti te geven. Hij krijgt van mij de complimenten maar hiermee bekent Meerstadt onnodig veel schuld. Het is de grote vraag wie de schuld is van de chaos. Is dat Prorail of is dat NS of zijn zij dat allebei? Of is de politiek de schuldige? Twynstra Gudde zal dat laatste vrees ik niet onderzoeken.

Een gemiste kans. Want ik behoor tot de personen die vindt dat veel op het spoor mis gaat door keuzes die de politiek zelf heeft gemaakt in de afgelopen 15 jaar. Het privatiseren van bedrijven heeft er toe geleid dat bedrijven hun eigen broek moeten ophouden. Daar hoeft op zich zelf niets mis mee te zijn maar leidt wel tot commerciëlere inzichten en louter financiële afwegingen. Inmiddels zijn er 25 spoorbedrijven actief op het drukst bereden spoorwegnet op aarde. Er wordt een ‘ieder voor zich cultuur’ gecreëerd. Laatst kocht een spoorgoederenvervoerder een ‘treinpad’ van capaciteitsverdeler Prorail, wat zij zelf niet nodig had, alleen maar om de andere vervoerder het niet te gunnen. Concurrentie kan niet beter getypeerd worden.

De marktwerking leidt tot veel concurrentie onder de infraservicebedrijven. Het leidt tot het uitspelen van deze bedrijven en tot verkeerde zuinigheid bij Prorail. Dit kan natuurlijk niet en wreekt zich omdat het gebruik van het spoor almaar toeneemt. Prorail baas Klerk vindt dat goederenvervoerders het niet zo nauw nemen met de veiligheidsregels maar zou deze vervoerders zo zelf van het spoor kunnen weren. Voor machinisten is wegbekendheid noodzakelijk om te weten waar je rijdt en waar de seinen geplaatst zijn, maar er bestaat geen wettelijke norm voor spoorvervoerders wat dat inhoudt. Elke spoorvervoerder kan dat dus op haar eigen wijze invullen. We worden de laatste jaren regelmatig geconfronteerd met ongelukken wat dramatisch is voor slachtoffers en het imago van de spoorbranche als geheel ernstig schaadt. Zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan….

Het onderzoek van Twynstra Gudde is veel te beperkt en zal niet leiden tot een breed inzicht van werkelijke oorzaken. Daarvoor is een parlementaire enquête veel geschikter om er maar eens een zwaar middel tegen aan te gooien. Dan kunnen spoorbazen, politici van nu en van vroeger en spoordeskundigen onder ede gehoord worden.

Uit betrouwbare bronnen heb ik vernomen dat Twynstra Gudde mogelijk met de aanbeveling gaat komen om het rondje om de kerk (personeel aan een bepaalde lijn binden) dan maar in te voeren om chaotische toestanden te voorkomen. Ik hoop dat de onafhankelijke adviseurs van Twynstra Gudde met betere aanbevelingen komen want anders verwacht ik dat het NS Reizigersbedrijf qua arbeidsverhoudingen terug gaat naar het jaar 2001 waar het bedrijf een aantal keren plat ging maar niet door de sneeuw. FNV Spoor zal dan weer haar leden organiseren met de leus: “dat nooit weer!”