Het schemergebied van de wet is de nachtmerrie van Marijn

Marijn is een kind dat slecht hoort en slecht ziet. Hij gaat al een paar jaar naar school in een instelling voor doofblinde kinderen in Sint Michielsgestel. Omdat die school te ver is van zijn ouderlijke huis, zit hij door de week in Sint Michielsgestel. Zijn verblijf aldaar wordt bekostigd uit de AWBZ. Hij heeft een indicatie gekregen om 7 dagen per week en 24 uur per dag zijn in de instelling te blijven. Maar in weekenden en vakanties gaat hij naar zijn moeder, broer en zus in de gemeente Leidschendam-Voorburg. Marijn geniet daarvan. Als hij terug is in Sint Michielsgestel is hij er vol van.

Marijn heeft veel verzorging nodig. In de instelling is dat prima geregeld. Er zijn tilliften, speciale schommels en aangepaste toiletten. Maar thuis bij zijn moeder is het moeilijker. Marijn is nu elf en weegt 25 kilo. Hij is niet alleen slechtziend en slechthorend, maar ook spastisch. Op dit moment lukt het Iris Hoen, zijn moeder, om hem in haar armen naar boven te dragen naar zijn slaapkamer. Ze tilt hem op de wc en wast hem de op de bank. Maar Marijn wordt groter en zwaarder. Zonder aanpassingen aan de woning zodat Marijn beneden kan slapen, naar toilet kan en gewassen kan worden kan Iris hem niet lang meer thuis laten komen. Maar die aanpassingen zijn duur. Dat kan oplopen tot 70.000 euro. Iris Hoen deed daarom een beroep op de WMO, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, om een deel van die kosten vergoed te krijgen. Ze wil zelf ook tienduizenden euro’s bijdragen door haar hypotheek te verhogen. Maar de gemeente wil de benodigde aanpassingen niet vergoeden.

De gemeente stelt zich op het standpunt dat Marijn helemaal niet in Leidschendam-Voorburg woont, want hij verblijft vier nachten in Sint Michielsgestel. Dat is des te opmerkelijker want in 2003 heeft een rechter bepaald dat een kind dat door de week in een instelling verblijft, voor de wet bij zijn ouders woont. De gemeente Leidschendam-Voorburg is het met die uitspraak niet eens. Ook de Nederlandse Vereniging van Nederlandse Gemeenten vindt dat iemand alleen een beroep op de WMO kan doen als iemand zijn hoofdverblijf heeft in de gemeente en daarvoor moet iemand vier nachten per week op dat adres doorbrengen. En dat doet Marijn niet.

Om Iris toch tegemoet te komen wil de gemeente wel een vergoeding geven om het huis ‘bezoekbaar’ te maken. Maar aan een aangepaste toilet hebben Iris en Marijn niks. Want als Marijn in het weekend of tijdens vakanties thuis is, moet Marijn niet alleen naar het toilet kunnen, maar ook kunnen slapen en gewassen kunnen worden!

Iris is het slachtoffer van de beslissing om Marijn op jonge leeftijd al naar een instelling te brengen. Meestal heeft de gemeente de woningaanpassingen al vergoed voor een kind door de week naar een instelling gaat. Maar die vroege gang naar Sint Michielsgestel is voor Marijn wel heel goed gebleken. Voor die tijd was hij onhandelbaar omdat hij niet kon communiceren met zijn omgeving. Nu kan hij zijn wil kenbaar maken en zelfs woorden lezen!

De gemeente wil een proefproces voeren om voor eens en altijd duidelijk te hebben wie binnen de WMO nu waarop recht heeft. Met dat streven naar helderheid is op zich niks mis. Maar zo’n proces duurt een paar jaar en daar kan Iris Hoen helemaal niet op wachten.

In de uitzending van de Ombudsman van vanavond (Nederland 2, 21.20 uur) confronteer ik de wethouder met de problemen van Iris. Het bizarre is namelijk dat als Iris Marijn weer in huis neemt, de gemeente wèl de woning moet aanpassen. De gemeente is dan zelfs verplicht om vervoer te bekostigen van Voorburg naar Sint Michielsgestel. Dat is veel duurder voor de gemeente. Maar van zo’n oplossing die elke onduidelijkheid over de feitelijke verblijfplaats van Marijn wegneemt, is wel slecht voor Marijn. Want als hij twee uur heen en terug in de taxi zit is hij te moe om op school nog iets te leren.

Het beste is als de wetgever duidelijk maakt waar ouders recht op hebben als ze een kind hebben dat door de week in een instelling verblijft. Maar als de wetgever dat nalaat en alleen denkt in termen van zwart en wit, moet een wethouder zijn verantwoordelijkheid nemen door te zorgen dat burgers niet verdwalen in het grijze tussengebied.