Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het staat er echt: Rutte is onredelijk

  •  
29-01-2017
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
114 keer bekeken
  •  
6148437_a9ae25d97a_o

© cc-foto: Rutger Smit

De premier is als iemand die boos wordt en, nadat je hem tot kalmte maant, snauwt: “Ik bén rustig!”
Politiek tref je aan waar er beslissingen moeten worden gemaakt in een situatie van onenigheid. Je kunt op verschillende manieren zo’n beslissing maken. Je kunt bijvoorbeeld een dobbelsteen gooien, of Monopoly spelen om vast te stellen wie z’n gelijk krijgt. Je kunt er ook een potje om vechten. De liberale democratie is daarentegen een institutionele vorm die met onenigheid om wil gaan door erover te praten. In een liberale democratie dien je daarom redelijk te zijn. Dat wil twee dingen zeggen. Eén: je biedt je opponent redenen aan die hij of zij kan accepteren. Op die manier neem je je gesprekspartner ook serieus, benader je haar als gelijk aan jezelf, namelijk als redelijk. En twee: redelijk zijn betekent blijven praten.
We zien twee foto’s. Op de linker foto staan overduidelijk veel meer mensen dan op de rechter. De president van Amerika zegt: ‘Rechts staan meer mensen!’ Je ziet de interviewers worstelen in het gesprek met Kellyanne Conway, de strateeg van Donald Trump, die stelt dat dit ‘alternatieve feiten’ zijn. Daar sta je dan met je goede gedrag. Want wat zeg je nog als iemand de zichtbare werkelijkheid blijft ontkennen? Wat valt daar in vredesnaam mee aan te vangen? Het democratische praten is hier gewoon geen optie meer, omdat iemand aantoonbaar waanbeelden blijft aandragen. Je kunt zo iemand dan bijvoorbeeld alleen nog als psychotherapeut benaderen en de waanbeelden van de patiënt analyseren en verklaren.
Het heeft in elk geval niks meer met een redelijk gesprek onder gelijken te maken, het heeft werkelijk niks meer met liberale democratie te maken. Trump stelt zijn naakte macht boven het gesprek, boven de feiten, boven de redenen. En wat blijven er voor opties over als het appel aan redelijkheid van de man afketst als regen van een regenjas? Het wordt al snel macht tegen macht, het recht van de sterkste, een ouderwets potje knokken.
Hier in Nederland hebben we te maken met eenzelfde situatie, door de in-en-in gênante brief die premier Rutte deze week inzond. Daar wordt onmiskenbaar gesuggereerd dat de waarden en het ‘fatsoen’ van de ‘gewone Nederlanders’ (dat is dus: witte Nederlanders) onder vuur komen te liggen door ongewone Nederlanders (dus: migranten en Nederlanders met een ‘problematische’ migratie-achtergrond). Rutte komt bovendien met een voorstel: houd je niet van fatsoen, ga dan weg! Alsof het om een concert gaat: vind je de muziek niks, ga dan lekker naar buiten! Dat ‘ga weg’ of ‘pleur op’ is bovendien niet zomaar een kreet. Het zou ronduit een onbegrijpelijke uitspraak zijn als Rutte tegen seksistische en homofobe orthodoxe christenen zou zeggen dat ze weg moeten gaan. Waar zouden ze heen moeten?
Willen we chocola maken van deze oproep, dan moeten we inzien dat Rutte aanhaakt bij de populaire leus dat streepje-Nederlanders lekker moeten oprotten naar hun eigen land. Dit is dus niet hun land. Dit is het land van de ‘gewone Nederlanders’. Democratie is voor Rutte dan: de ‘stille meerderheid’ van gewone Nederlanders bepaalt, ongeacht of minderheden eraan onderdoor gaan. Ons aller premier Mark Rutte maakt daarmee onderscheid tussen eerste- en tweederangsburgers. En dat is een uitmuntend begin als je (of iemand anders) ooit nog eens serieus werk wil maken van dat mensen laten oppleuren.
Maar zoals gezegd: Rutte suggereert alleen maar. Iedereen weet wat er staat, maar het staat er niet. Daarom kon aartsengel Rutte in de Volkskrant demonstreren dat hij helemaal niet bedoelde wat hij bedoelde: “Het gaat mij niet om blank of zwart, islamitisch of christelijk, homo of hetero, migrant of al generaties lang hier. Het enige wat mij interesseert, is hoe we ons in ons land gedragen.” Dat weggaan was ook alleen maar een voorstel: “Het is kortom jouw keuze”. Dat zal vast, maar die retoriek haakt wel aan bij de oproep tot onvrijwillige deportaties (!) die tezelfdertijd in debatcentrum De Balie werden gedaan ten aanzien van moslims.
De premier kan prima ontkennen dat hij zoveelste-generatie migranten of moslims bedoelt, maar wat moeten we dan nog met hem? Hij is als iemand die boos wordt en, nadat je hem tot kalmte maant, snauwt: “Ik bén rustig!” Op zo’n moment valt er gewoon niet meer met iemand te praten, kun je iemand niet meer serieus nemen als gelijke gesprekspartner. Want óf Rutte liegt op z’n Trumpiaans óf hij heeft écht het begripsvermogen van een vier-jarig jongetje. In beide gevallen is hij onredelijk, je kunt niks meer met zo’n man binnen de liberaal-democratische vorm.
Net als in het geval van Trumps foto’s sta je dus met je bek vol tanden. Wat valt er nog te doen als iemand in de politiek aantoonbare waanzin blijft verdedigen? Was het maar een optie om weg te gaan. De andere optie is namelijk precies de optie waarvoor de liberaal-democratie een alternatief probeert te zijn: vechten. En Rutte heeft de eerste klap al uitgedeeld.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.